Thơ hán nôm Việt Nam

示 弟 子 本 寂

真 性 常 無 性
何 曾 有 生 滅
身 是 生 滅 法
法 性 未 曾 滅

純 真 禪 師

Thị đệ tử bản tịch

Chân tính thường vô tính,
Hà tằng hữu sinh diệt.
Thân thị sinh diệt pháp,
Pháp tính vị tằng diệt.

Thuần Chân thiền sư ( ? - 1101)

Bảo đệ tử là bản tịch (Người dịch: Đỗ Văn Hỷ)

"Chân tính" thường không tính,
sinh diệt có bao giờ.
Thân là nguồn sinh diệt,
Pháp tính vẫn như xưa.

- // -

心

在 世 為 人 身
心 為 如 來 藏
照 曜 且 無 方
尋 之 更 絕 曠

常 照 禪 師

Tâm

Tại thế vi nhân thân,
Tâm vi Như Lai tạng.
Chiếu diệu thả vô phương,
Tầm chi cánh tuyệt khoáng.

Thường Chiếu thiền sư (?-1203)

Tâm (Người dịch: Nguyễn Duy, Nguyễn Bá Chung)

Tấm thân chìm nổi trần ai
Tâm là kho báu Như Lai giữa đời
Ánh tâm toả sáng nơi nơi
Đi tìm tâm chỉ xa khơi mịt mờ.

- // -

心 痛 示 眾

道 本 無 顏 色
新 鮮 日 日 誇
大 千 世 界 外
何 處 不 為 家

常 照 禪 師

Tâm thống thị chúng

Đạo bản vô nhan sắc,
Tân tiên nhật nhật khoa.
Đại thiên thế giới ngoại,
Hà xứ bất vi gia!

Thường Chiếu thiền sư (?-1203)

Đau bụng bảo mọi người (Người dịch: Ngô Tất Tố)

Đạo vốn không nhan sắc
Ngày phô vẻ rườm rà
Ba nghìn đời hạt cát
Đâu đó chẳng là nhà?

- // -

有 死 必 有 生

有 死 必 有 生
有 生 必 有 死
死 為 世 所 悲
生 為 世 所 喜
悲 喜 兩 無 窮
互 然 成 彼 此
於 諸 生 死 不 關 懷
唵 嘮 嚕 嘮 嚕 悉 哩

持 缽 禪 師

Hữu tử tất hữu sinh

Hữu tử tất hữu sinh,
Hữu sinh tất hữu tử.
Tử vi thế sở bi,
Sinh vi thế sở hỉ.
Bi hỉ lưởng vô cùng,
Hỗ nhiên thành bỉ thử.
Ư chư sinh tử bất quan hoài,
Úm tô rô, tô rô, tất lỵ!

Trì Bát thiền sư (1049-1117)

Có tử tất có sinh (Người dịch: Huệ Chi)

Có tử, phải có sinh,
Có sinh, tử phải có.
Sinh, thì đời reo mừng,
Tử, thì đời sầu khổ.
Mừng, khổ đều vô cùng,
Vần xoay hoá "kia", "nọ".
Bao giờ sinh tử đều không màng,
Úm tô rô! Ta vào cõi thọ!

- // -

謝 道 惠 禪 師

不 因 風 卷 浮 雲 盡
爭 見 青 天 萬 里 秋
相 識 滿 天 下
知 音 能 幾 人

智 寶 禪 師

Tạ Đạo Huệ thiền sư

Bất nhân phong quyển phù vân tận,
Tranh kiến thanh thiên vạn lý thu?
Tương thức mãn thiên hạ,
Tri âm năng kỷ nhân?

Trí Bảo thiền sư ( ? - 1190 )

Cảm ơn thiền sư Đạo Huệ (Người dịch: Huệ Chi)

Không nhờ gió cuốn sạch mây mù,
Sao thấy trời xanh muốn dặm thu?
Quen biết khắp gầm trời,
Tri âm nào mấy ai?

- // -

答 徐 道 行 真 心 之 問

玉 裏 秘 聲 演 妙 音
個 中 滿 目 露 禪 心
河 沙 境 是 菩 提 道
擬 向 菩 提 隔 萬 尋

智 玄 禪 師

Đáp Từ Đạo Hạnh chân tâm chi vấn

Ngọc lý bí thanh diễn diệu âm
Cá trung mãn mục lộ thiền tâm
Hà sa cảnh thị Bồ Đề đạo
Nghĩ hướng Bồ Đề cách vạn tầm.

Trí Huyền thiền sư (1070-1130)

Trả lời Từ Đạo Hạnh hỏi về chân tâm (Người dịch: Nguyễn Duy)

Thầm nghe tiếng ngọc cất lên
Rõ ràng trong ngọc lẽ thiền hiện ra
Toàn là cảnh Phật quanh ta
Nhọc công tìm kiếm lại xa vô cùng.

- // -

蓮 子

蓮 子 名 呼 號 訖 蓮
甘 平 無 毒 可 延 年
補 中 益 氣 安 心 胃
止 痢 收 精 解 熱 煩

慧 靜 禪 師

Liên tử

Liên Tử danh hô hiệu hột sen,
Cam bình vô độc khả diên niên.
Bổ trung ích khí, an tâm vị,
Chỉ lỵ, thu tinh, giải nhiệt phiền.

Tuệ Tĩnh thiền sư ( Tuệ Tĩnh 慧靜 là pháp hiệu của Nguyễn Bá Tĩnh 阮伯靜 (1330-?), biệt hiệu Tráng Tử Vô Dật. Năm 22 tuổi đậu Thái Học Sinh nhưng không ra làm quan mà đi tu. Năm 55 tuổi đi sứ được vua Minh phong hiệu Đại Y thiền sư ).

Hạt sen (Người dịch: Lê Trần Đức)

Liên tử tên thường gọi hạt sen,
Ngọt bình không độc, sống lâu thêm.
Bổ trung mạnh khí, yên tâm vị,
Ngừng lỵ, giữ tính, giải nóng phiền.

- // -

揭 榜 示 眾

蒺 藜 沉 北 水
李 子 樹 南 天
四 方 戈 杆 靜
八 表 賀 平 安

萬 行 禪 師

Yết bảng thị chúng

Tật lê trầm Bắc thuỷ,
Lý tử thụ Nam thiên.
Tứ phương qua can tĩnh,
Bát biểu hạ bình yên.

Vạn Hạnh thiền sư (?-1018)

Treo bảng báo rõ cho mọi người (Người dịch: Đoàn Thăng)

Gốc lê chìm bể Bắc,
Chồi lý mọc trời Nam.
Bốn phương tan giáo mác,
Tám cõi được bình an.

- // -

示 寂

妙 性 虛 無 不 可 攀
虛 無 心 悟 得 何 難
玉 焚 山 上 色 常 潤
蓮 發 爐 中 濕 未 桿

悟 印 禪 師

Thị tịch

Diệu tính hư vô bất khả phan,
Hư vô tâm ngộ đắc hà nan.
Ngọc phần sơn thượng sắc thường nhuận,
Liên phát lô trung thấp vị can.

Ngộ Ấn thiền sư (1020–1088)

Dặn trước khi mất (Người dịch: Nguyễn Duy)

Rỗng không diệu tính khó vời
Khi lòng rỗng mới hiểu đời rỗng không
Ngọc thiêu trên núi càng trong
Hoa sen giữa lửa sắc hồng vẫn tươi.

- // -

道 無 影 像

道 無 影 像
觸 目 非遙
自 反 推 求
莫 求 他 得
縱 饒 求 得
得 即 不 真
設 使 得 真
真 是 何 物

愿 學 禪 師

Đạo vô ảnh tượng

Đạo vô ảnh tượng,
Xúc mục phi dao.
Tự phản suy cầu,
Mạc cầu tha đắc.
Túng nhiêu cầu đắc,
Đắc tức bất chân.
Thiết sử đắc chân,
Chân thị hà vật?

Nguyện Học thiền sư (?-1174)

Đạo không hình bóng (Người dịch: Hoàng Lê)

Đạo không hình bóng,
Trước mắt, đâu xa.
Tìm tự lòng ta,
Chớ tìm chốn khác.
Dẫu mà tìm được,
Chẳng phải là "chân",
Dù có được "chân",
"Chân" là gì vậy?

- // -