VƯỜN CÂY HOA ĐV I

96- MÔN ĐỐM  
http://piy10.net/wp-content/uploads/2010/04/harry231.jpeg" />




MÔN ĐỐM
 
Gân chân vịt, dính liền nhau từ cuống lá
Cụm bông mo, buồng ngắn hơn mo
Hoa không bao, quả mọng trắng, bầu 1 ô
Cây trồng cảnh, trị nhọt sưng, kinh phong, miệng lệch.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Môn đốm, Môn cảnh - Caladium bicolor, Chi Caladium - Môn đốm, Môn cảnh, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Cây thảo, sống lâu năm. Lá có gân chân vịt, hình bầu dục, các thùy có gốc tròn, dính liền nhau ít hay nhiều từ cuống lá; cuống lá dài bằng 3-7 lần phiến lá. Cụm hoa là bông mo; buồng ngắn hơn mo. Hoa không có bao hoa; nhị dính thành nhị tụ; bầu thuôn. 1 ô, nhiều noãn. Quả mọng màu trắng.  
Nơi mọc: Loài của Nam Mỹ châu, được nhập trồng làm cảnh ở nhiều nơi.
Công dụng: Ở Trung Quốc (Vân Nam), người ta dùng củ để trị: miệng lệch, tứ chi đau nhức, kinh phong trẻ em, đau đầu chóng mặt, người già ho khan, trẻ em ho gió, sốt cao ngất lịm, phổi sưng sinh ho. Dùng ngoài trị nhọt độc sưng đỏ

97- KHOAI NƯỚC






KHOAI NƯỚC
 
Môn em vốn chỉ một loài
Phân ra hai Thứ ...tùy nơi người trồng
Em ưa nước, củ khối tròn
Nên thay nước luộc hai lần...ngứa bay!
 
BXP
 
Sưu tập
 
Khoai nước, Môn nước - Colocasia esculenta Schott, Chi Colocasia - Khoai nước, Khoai môn, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Khoai nước và Khoai sọ cùng loài nhưng khác thứ:
+ Khoai nước - Colocasia esacuenta Schott trồng nước
+ Khoai sọ - Colocasia esacuenta var. antiquorum trồng khô.
 Cây thảo mọc hoang và được trồng, có củ ở gốc thân hình khối tròn. Lá có cuống cao đến 0,8m; phiến dạng tim, màu lục sẫm nhiều hay ít, tím hay nâu tuỳ giống trồng, gân nổi rõ. Mo vàng có phần ống xanh, đầu nhọn. Trục bông mo mang hoa đực và hoa cái, hoa cái có bầu nhiều noãn. Quả mọng vàng khi chín to 3-4mm.
Nơi mọc: Loài được trồng nhiều ở nước ta và các xứ nhiệt đới để lấy củ ăn.
Công dụng: Ta thường dùng củ nấu ăn với xôi hay nấu chè, làm bánh. Cuống lá cũng thường dùng làm rau ăn nhưng phải xát hoặc ngâm với muối để khỏi ngứa. Cũng dùng muối dưa ăn. Củ tươi giã nhỏ dùng đắp trị mụn nhọt có mủ. Dùng ngoài giã nhỏ trộn với dầu dừa xoa đắp diệt ký sinh trùng và trị ghẻ. Lá giã đắp trị rắn cắn, ong đốt và mụn nhọt.

98- KHOAI SỌ







 
KHOAI SỌ
 
Môn em trồng ở đất khô
Củ phình hình trứng, sinh ra rất nhiều
Bột mầu trắng, rất được yêu
Cua đồng, rau Rút ...em chiều được anh.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Khoai sọ, Khoai môn - Colocasia esculenta var. antiquorum, Chi Colocasia - Khoai nước, Khoai môn, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Cây thảo, có phần gốc phình thành củ lớn sần sùi hình trứng, có thể đẻ nhánh cấp 1-2-3 thành nhiều củ con sít nhau. Lá hình khiên, gốc hình tim, cuống lá mập, bẹ ôm thân, mọc đứng. Mo màu vàng nhạt, ống thuôn, màu lục nhạt, ngắn, liền, phiến hình mũi mác hẹp có mũi dài. Trục hoa ngắn hơn mo, có 4 phần, phần hoa cái dưới cùng, tiếp đến một phần không sinh sản, trên nửa là phần hoa đực dài gấp đôi phần hoa cái, cuối cùng là phần không sinh sản, nhọn mũi. Hoa không có bao hoa; hoa đực có nhị tụ nhiều cạnh, hoa cái có bầu 1 ô, vòi rất ngắn. Quả mọng, hạt có nội nhũ.
Nơi mọc: Người ta đã tạo được nhiều giống: giống Mống hương, cây nhỏ, trồng ở đồng màu, ruột củ màu phớt vàng hay hồng, ăn ngon, giống Mống riềng, năng suất cao nhưng ăn ngứa; giống Khoai đốm, cây cao, có thể trồng trên cạn hay dưới nước, củ ăn rất ngứa. Nói chung, Khoai sọ trồng ở ruộng không thoát nước thường ngứa.
Công dụng: Củ Khoai trồng có bột màu trắng dính, có vị ngọt hơi the, trơn, tính bình. Lá vị cay, tính lạnh. Củ dùng ăn chữa được hư lao yếu sức. Ta thường luộc để ăn chống đói, nấu canh với rau Rút, cua đồng hoặc nấu với cá quả, cá diếc. Dùng ngoài chữa phong ngứa, mụn mủ. Lá sắc uống dùng chữa phụ nữ có mang tâm phiền mê man, thai động không yên.

Bài 101- NƯA CHUÔNG

Hoa cây nưa chuông. Ảnh: VTCNews.(Gải mã hoa lạ)







NƯA CHUÔNG
 
Khoai nưa hoa chuông lá như đu đủ
Thân củ bán cầu, ra hoa trước, lá sau
Thường một lá, chiều cao mét rưỡi
Tính nóng, vị cay, dùng tựa Khoai nưa.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Khoai na, Khoai nưa, Nưa chuông - Amorphophallus paeoniifolius, Chi Amorphophallus, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Cây thảo sống hằng năm có thân củ nằm trong đất; củ hình bán cầu, rộng đến 20cm, mặt dưới lồi mang một số rễ phụ và có những nốt như củ Khoai tây chung quanh có 3-5 mấu lồi; vỏ củ màu nâu, thịt trắng vàng và cứng. Lá mọc sau khi đã có hoa, thường chỉ có một lá có cuống cao tới 1,5m, màu xanh sẫm có đốm bột trắng; phiến chia làm ba nom tựa lá đu đủ. Cụm hoa gồm có một mo to màu đỏ xanh có đốm trắng, mặt trong màu đỏ thẫm, bao lấy một bông mo là một trục mang phần hoa cái ở dưới, phần hoa đực ở trên.
Nơi mọc: Khoai na hay Nưa chuông mọc hoang rải rác ở khắp các vùng rừng núi, được bà con các tỉnh Lạng sơn, Quảng ninh, Hà bắc, Hoà bình, Hà tây, Nghệ an, Hà tĩnh, Quảng trị, Thừa Thiên Huế đem về trồng đã lâu đời ở trong vườn, quanh bờ ao, dọc hàng rào và trên các đồi để làm thức ăn cho người và gia súc.
Công dụng: Vị cay, tính nóng, có độc. Cũng dùng như Khoai nưa.

Bài 102- KHOAI NA (Nưa trồng)











KHOAI NA (Nưa trồng)
 
Khoai Nưa ra hoa trước rồi sau ra lá
Là loài trong "Con cá chột nưa" (1)
Lá xẻ lông chim, cụm lớn bao mo
Củ làm lương thực, cũng dùng chữa bệnh.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Khoai nưa, Khoai ngái, Nưa trồng - Amorphophallus konjac, Chi Amorphophallus, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Cây thảo có củ lớn hình cầu lõm, trước ra hoa, sau ra lá. Mỗi lá chia làm 3 nhánh, các nhánh lại chia đốt, phiến lá xẻ thuỳ sâu hình lông chim, các thuỳ cuối hình quả trám thuôn, nhọn đầu; cuống lá thon, dài 40-80cm, nhẵn, màu lục nâu, có điểm các chấm trắng. Cụm hoa có mo lớn, phần bao mo màu lục nhạt điểm các vết lục thẫm, ở phía mép màu hung tím, mặt trong màu đỏ thẫm. Trục hoa dài gấp đôi mo. Quả mọng.
Nơi mọc: Ở nước ta, các dân tộc ở một số vùng đồi núi thuộc các tỉnh Quảng ninh, Lạng sơn, Hà bắc... đã có tập quán trồng khoai này từ lâu đời.
Công dụng: Vị cay ngứa, tính ấm, có độc. Ta thường dùng loại củ già, củ to, bổ thành miếng nhỏ, ngâm nước phèn một đêm, rồi nấu với một cục vôi trong 1 giờ thì mới hết ngứa.
Củ lấy bột làm lương thực, cuống lá (chột) nấu canh hoặc muối dưa, còn dùng làm thuốc chữa đờm tích trong phổi sinh suyễn tức, trúng phong bất tỉnh, cấm khẩu, chứng đau nhức, bụng đầy, ngực tức, ăn uống không tiêu. Còn dùng trị sốt rét, trục thai chết.

Bài 103- HOA XÁC CHẾT







HOA XÁC CHẾT
 
Loài vĩ đại - dạng chùm không phân nhánh
Ti-ta-num cao ba mét có dư
Chùm hoa nhỏ, có mùi, tạo nên một bông mo
Khi hoa tàn, lá mọc lên từ đất.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Ráy khổng lồ hay Hoa xác chết - Amorphophallus titanum, Chi Amorphophallus, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Chân bê titan là thực vật có hoa dạng chùm không phân nhánh lớn nhất trên thế giới. Chùm hoa của cây này có thể cao đến 3 m. Như các loài vân môn và hồng môn, chùm hoa bao gồm một bông mo được cấu thành bởi các hoa nhỏ, có mùi; và có một mo bao quanh trông giống một cánh hoa lớn. Mo của hoa chân bê titan có màu xanh bên ngoài, đỏ sẫm bên trong, và bề mặt mo có nhiều nếp nhăn. Bông mo rỗng bên trong. Bên trong lớp mo, phía dưới bông mo là hai vòng hoa nhỏ. Vòng hoa phía trên bao gồm các hoa đực, vòng phía dưới là rất nhiều lá noãn màu đỏ-cam sáng. "Mùi hương" của cây chân bê titan giống như mùi của thịt thối, thu hút các loài ruồi ăn xác chết (họ Sarcophagidae) thụ phấn cho chúng. Màu đỏ sẫm và bề mặt nhám của hoa cũng tạo cảm giác rằng bông mo là một miếng thịt. Trong khi hoa nở, đỉnh bông mo có nhiệt độ tương tự nhiệt độ cơ thể người, giúp làm bay hơi, phát tán mùi hương của hoa. Nhiệt độ này cũng được coi là một tác nhân gây ảo giác đối với các loài côn trùng ăn xác chết.
Cả hoa đực lẫn hoa cái đều nở trên cùng một chùm hoa. Các hoa cái nở trước, rồi các hoa đực nở 1–2 ngày sau. Việc này làm tránh sự tự thụ phấn của hoa.
Sau khi hoa tàn, một chiếc lá duy nhất mọc lên từ giả thân hành của cây dưới mặt đất. Chiếc lá mọc trên một thân cây, về sau phân thành ba nhánh tại đỉnh, mỗi nhánh mang nhiều lá nhỏ. Cấu trúc lá này có thể cao đến 6 m, rộng đến 5 m. Mỗi năm, chiếc lá cũ chết và một chiếc lá mới sẽ mọc lên. Khi thân hành đã có đủ dưỡng chất, nó ngủ trong bốn tháng và quá trình được lặp lại.
Nơi mọc: Là loài hoa có nguồn gốc từ Sumatra Indonesia, trông như hoa mà không hẳn là hoa!

Bài 104- (1.149-) VẠN NIÊN THANH







VẠN NIÊN THANH
 
Em là cây nhỏ Vạn niên thanh
Uống độc khí trời vẫn lớn nhanh
Nước lã nuôi thân nào kén chọn
Hiến dâng nhân loại một mầu xanh.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Vạn niên thanh -  Aglaonema sp., Chi Aglaonema Vạn niên thanh, Minh ty, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
ST lại Bài 294
Mô tả: Vạn niên thanh là tên gọi chung các loài thuộc chi Aglaonema có tên khoa học Aglaonema sp.. Cây thảo cao 35 - 40cm, dày 1 - 1,5cm. Lá xoan hay lá thuôn, tròn ở gốc, nhọn dài và đều đều ở 1/3 trên, dài 15 - 20cm, rộng 5 - 7cm, có gân phụ rõ, cong lên; cuống dài 5 - 10cm, có bẹ và ôm ở gốc rồi thót lại.
Cụm hoa ở ngọn hay ở bên; mo dài 3,5 - 4,5cm, có nhiều chấm trắng; buồng dài 3,5cm hình trụ, có chân ngắn, có phần cái ngắn,  phân biệt với phần đực bởi những hoa trung tính hay các nhị lép. Quả dạng quả mọng, thuôn, có mũi, chấm trắng, dài 12 - 18mm, rộng 7 - 10mm.
Nơi mọc: Ở Việt Nam, có gặp từ Lào Cai, Hòa Bình vào tới Đồng Nai, Tây Ninh.
Công dụng: Thường được trồng làm cảnh. Cũng được sử dụng làm thuốc chữa rắn cắn, sưng đau họng, trĩ và mụn nhọt. Thân cây sắc uống làm thuốc nhuận tràng.