VƯỜN CÂY HOA ĐV I

Bài 107- (1.153-) VẠN NIÊN THANH SÓNG

" />
" />
" />
" />
" />
" />
VẠN NIÊN THANH SÓNG
 
Cây thảo, không thân, rễ đâm từ gốc
Lá xoan thuôn, nhọn mũi, gân chính dày
Mo trắng-xanh, bông mo cái ngắn, đực dài
Cây có lá đẹp, thường trồng làm cảnh.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Vạn niên thanh sóng, Minh ty sóng - Aglaonema costatum, Chi Aglaonema Vạn niên thanh, Minh ty, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả
 
Mô tả: Cây thảo ít cao, đâm rễ từ gốc, không thân. Lá hơi dày, có khi có đốm, xoan hay xoan thuôn, tù hay lõm, hình tim ở gốc, nhọn mũi, có gân chính dày, với gân bên ít rõ, cong - hướng lên, chạy dài theo mép. Mo dài 2 - 3 cm, rộng 1cm, không trải ra, màu trăng trắng hay xanh xanh, ngắn hơn bông mo, bông mo có phần cái ngắn, ít hoa và phần đực dài 15 - 20mm, dày 8 - 9mm.
Nơi mọc: Loài của Ấn Độ, Lào, Campuchia, Việt Nam. Ở Việt Nam có gặp tại Quảng Trị.
Công dụng: Cũng được trồng làm cảnh vì lá đẹp. Dân gian dùng toàn cây sắc uống trị bệnh đường hô hấp

Bài 109- 1.159- THIÊN NAM TINH

THIÊN NAM TINH
 
Hoa xanh xanh, ống mo hình trụ
Thiên nam tinh củ bẹp, to, tròn
Lá cuống đứng, trái xoan thuôn
Trồng làm cảnh, bệnh viêm sưng hay dùng.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Thiên nam tinh - Arisaema balansae, Chi  Arisaema - Thiên nam tinh, Nam tinh, Họ Araceae - ráy, Bộ Alismatales Trạch tả.
 
 
Mô tả: Cây thảo, củ tròn, bẹp, to  6cm hay hơn. Lá có cuống đứng, mang 3 lá chét đơn, các lá bên hình trái xoan thuôn, rất không đều, nửa lá phía ngoài rộng gấp rưỡi nửa lá phía trong, lá chét giữa hình quả trám thuôn hay bầu dục, gân bên 14 đôi, cuống chung có bẹ.
Cụm hoa trên cuống dài 30 - 70cm, xanh xanh, mo có ống hình trụ, thuôn dần ở gốc, phần đỉnh loe ra thành phiến hình trái xoan. Trục hoa chỉ mang một thứ hoa đực hay cái. Ở cụm hoa đực, trục có phần sinh sản dài 4cm, ở cuối trục có nhiều sợi thẳng lên tận đỉnh mo, dài 5 - 10cm. Hoa đực không có bao hoa; nhị rời, bao phấn hình cầu. Cụm hoa cái dày hơn; hoa cái có bầu 1 ô.
Quả mọng, hạt có phôi nhũ.
Nơi mọc: Ở Việt Nam có gặp từ Lai Châu, Lào Cai, Tuyên Quang, Bắc Giang, Hà Tây, Ninh Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh vào tới Đồng Nai.
Công dụng: Trồng làm cảnh vì có hoa to, đẹp. Thân cây làm thuốc trị mụn nhọt, sưng lở, viêm tuyến mang tai và sưng vú.

Bài 110- 1.160- NAM TINH KHÔNG LÔNG

NAM TINH KHÔNG LÔNG
 
Lá một cái mọc lên từ củ
Phiến sẻ thùy trông tựa cọ cau
Hoa đơn tính, mo tím mầu
Làm cảnh, chữa bệnh ... rừng sâu kiếm tìm.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Nam tinh không lông, Củ nưa - Arisaema erubescens, Chi  Arisaema - Thiên nam tinh, Nam tinh, Họ Araceae - ráy, Bộ Alismatales Trạch tả.
 
Mô tả: Thân củ tròn tròn, mang nhiều rễ con. Thân khí sinh cao 20 - 40cm hay hơn. Lá có 1 cái mọc từ củ, chia 7 - 23 phiến hình ngọn giáo hẹp, đầu có đuôi  dài dạng sợi; cuống lá dài 15 - 25cm. Cụm hoa khác gốc, có cuống từ trên cuống lá. Mo thường có màu lục hoặc phần trên có dải màu tím, ít khi màu tím có vân hoa màu trắng; ống dài 4 - 6cm, phần trên cũng bằng ống, phía ngọn thon dạng sợi; trục mang hoa ở phần gốc. Hoa đực có 4 - 6 bao phấn; bao phấn nứt bằng lỗ ở đỉnh.
Cụm quả thường rũ xuống; quả mọng, màu đỏ tươi.
Ra hoa từ tháng 3 đến tháng 6.
Nơi mọc: Ở Việt Nam có gặp tại SaPa, tỉnh Lào Cai. Cây mọc trong rừng ẩm.
 Công dụng: Có thể trồng làm cảnh vì có hoa to màu đỏ tím rất đẹp. Thân củ được chế biến  dùng làm thuốc để chữa đờm tích ở phổi, tức ngực, trúng phong bất tỉnh, cấm khẩu, còn dùng chữa đầy bụng, ăn uống không tiêu. Dùng ngoài chữa hạch sưng tấy, mụn nhọt và rắn cắn.

Bài 111- 1.161- HỒNG MÔN
    


HỒNG MÔN
 
Hoa em - Một trái tim hồng!
Mang dòng máu đỏ ấm nồng thương yêu
Đẹp nhưng chất độc cũng nhiều
Biết em, em sẵn sàng....chiều...đủ vui!
 
BXP
 
Sưu tập
 
ST lại Bài 298
Môn hồng, Vĩ hoa tròn, Hồng môn - Anthurium andreanum, chi Anthurium, Họ Araceae - ráy, Bộ Alismatales Trạch tả.
 
Mô tả: Là cây sống lâu năm, rễ chùm, thân ngầm, từ thân mọc ra cuống lá dài và bản lá to hình trái tim, cây cao từ 1~2 m., mỗi năm cho 3~4 lá, cấu tạo hoa gồm một cuống hoa dài, trên đó có một bản to hình trái tim, có thể có màu đỏ, cam, trắng… , ở đỉnh cuống hoa mọc ra một trụ dài, trên đó đính các hoa thật, rất nhỏ.
Độc tố trong cánh hoa: Loại hoa có cánh hoa hình trái tim và được mệnh danh là "trái tim của Hawai" này tuy đẹp nhưng tất cả các bộ phận của nó đều chứa độc tố calcium oxlate và asparagine.
Biểu hiện: Nếu ăn phải, bạn sẽ khó nuốt do đau nhức miệng, tiếp đến là sưng và bỏng rát vùng họng, dạ dày, ruột. Chất độc của hoa hồng môn cũng làm giọng nói của bạn bị khàn đi
Nơi mọc: Xuất xứ ở Colômbia, được nhập trồng, cây chịu bóng một phần. Hiện nay Việt Nam có trồng các chủng có dạng cây lớn hay nhỏ và mo có màu tím, hồng đến đỏ tươi.
Công dụng: Cây cảnh

Bài 112- VĨ HOA ĐẸP
    
VĨ HOA ĐẸP
 
Lá xoan tim, lục xẫm, gân mầu nhạt
Cán hoa cao 1m; mo xanh, xoắn, nằm ngang
Trục hoa bông, lưỡng tính, xanh vàng
Mới nhập Việt Nam trồng cảnh đẹp.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Vĩ hoa đẹp - Anthurium magnificum, chi Anthurium, Họ Araceae - ráy, Bộ Alismatales Trạch tả.
 
Mô tả: Cây không thân, có lá trải ra và gập xuống, phiến lá hình trái xoan dạng tim, có lõm gian thùy rộng chia ở gốc thành 2 thùy lớn rẽ ra, rất dai, dài đến 45cm, rộng 30cm, màu lục sẫm, gân màu nhạt; cuống lá có 4 góc, có cánh, dài 50 - 60cm.
Cán hoa cao 1m; mo xanh nằm ngang, xoắn, dài 20cm; trục bông đứng, cao 25cm, màu xanh, gồm toàn hoa lưỡng tính. Quả mọng.
Nơi mọc: Xuất xứ ở Côlômbia, Việt Nam nhập trồng vì lá đẹp.
Công dụng: Cây cảnh

Bài 113- 1.163- VĨ HOA THON
 
VĨ HOA THON
 
Lá bầu dục, gốc tròn, màu lục sẫm
Cán hoa dài, mang mo trái xoan thuôn
Bông mo vàng, cam, đỏ, cong hình xoắn ốc
Gốc Costa Rica, nhập trồng cảnh Việt Nam.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Vĩ hoa thon - Anthurium scherzerianum, chi Anthurium, Họ Araceae - ráy, Bộ Alismatales Trạch tả.
 
Mô tả: Cây thấp, cao 30 - 60cm. Thân ngắn, mang nhiều lá thuôn ngọn giáo hay thuôn bầu dục, gốc tù hay tròn, dài 25cm, rộng 8cm, màu lục sẫm đẹp, dày.
Cán hoa màu đỏ tươi, dài 25 - 30cm, tận cùng là một mo hình trái xoan thuôn, dài 8 - 20cm, rộng 6 - 14cm, màu đỏ hồng điều bóng. Bông mo màu vàng, da cam hay đỏ, cong hình xoắn ốc. Cây ra hoa chủ yếu vào mùa đông và mùa xuân nhưng hầu như có hoa quanh năm; hoa bền có thể giữ tươi  đến 3 tháng.
Nơi mọc: Gốc ở Guatemala và Costa Rica, Việt Nam nhập trồng vì mo và bông mo đẹp.
Công dụng: Loài này được trồng nhiều do dễ trồng, có nhiều hoa và màu sắc của cụm hoa. Người ta thường cắm bó chung với các loài Lan. Cây có khả năng chịu đựng với điều kiện bất lợi của môi trường, với nhiệt độ xuống tới 12oC.

11- BỘ ASPARAGALES - Măng tây hay Thiên môn đông (Nhánh 3)
1- Họ Loa kèn đỏ - Amaryllidaceae
Bài 133- LOA KÈN ĐỎ



LOA KÈN ĐỎ

Em Huệ đỏ hay Loa kèn đỏ
Một loài hoa rực rỡ sắc màu
Kẻ Nam Mỹ, người Phi châu
Đôi khi lẫn lộn tên nhau khó lường.

BXP

Sưu tập

Loa kèn đỏ tên khoa học Hippeastrum equestre (Ait) Herb, chi Hippeastrum,
Họ Loa kèn đỏ (Amaryllidaceae), Bộ Asparagaless Măng tây hay Thiên môn đông.

Mô tả: Loa kèn đỏ hay Lan huệ, Huệ lớn: Cây mọc ở đất, có củ to, hình tròn, màu tía. Lá xếp 2 hàng, 4-5 cái dẹp dài, rộng vào cỡ 2-3cm. Tán hoa vào đầu mùa mưa, trên một trục tròn, màu lục lờ, cao 30-40cm, mang 2-4 hoa, có 2 lá bắc bao bên ngoài. Cuống hoa ngắn. Hoa rất to 6-8 phiến hoa màu đỏ và có màu lục nhạt ở các phiến hoa, dính thành ống ngắn có vẩy ở cổ, 6 nhị. Bầu dưới. Quả nang hình trứng.
Cây thường trổ hoa vào tháng 7-8.
Nơi mọc: Gốc ở Nam Mỹ, được nhập vào trồng làm cảnh khá phổ biến với tên Amaryllis, người ta cũng tạo được những thứ có màu trắng hay màu vàng cam.
Công dụng: Vị ngọt cay, tính ấm, có độc, có tác dụng tán ứ tiêu thũng. Thân hành thường được dùng đắp cầm máu và trị đòn ngã tổn thương.
***

Bài 134- LAN HUỆ MẠNG




LAN HUỆ MẠNG

Gốc Brazil, em Lan huệ mạng
Vu qui về Đà Lạt - Lâm Đồng
Cuống dài, hoa lớn mầu hồng
Loài hoa cảnh đẹp ưa trồng nhiều nơi.

BXP

Sưu tập

Lan Huệ mạng tên khoa học Hippeastrum reticulatum, chi Hippeastrum, Họ Loa kèn đỏ (Amaryllidaceae), Bộ Asparagaless Măng tây hay Thiên môn đông.

Cây có nguồn gốc từ Brazil, được du nhập vào Việt Nam, được trồng khá phổ biến tại Đà Lạt. Củ hành gần như hình cầu có cổ ngắn nơi đỉnh. Lá xuất hiện cùng lúc hoa nở, dạng thuôn dài. Lá dầy có gân nổi rất rõ, to, màu xanh bóng. Hoa mọc thành cụm dạng tán trên một cuống chung to, mập mọc thẳng dài 30-40 cm; đỉnh mang 3-6 hoa. Hoa lớn đến 30 cm, có cuống dài, cánh hoa màu hồng có các sọc đỏ dọc theo thân.

Bài 135- HUỆ TÂY ĐỎ




HUỆ TÂY ĐỎ

Huệ tây đỏ mang niềm kiêu hãnh
Mệnh danh “Những thiếu phụ khỏa thân”.
Còn gọi là Mạc chu lan
Hồn nhiên giữa nắng Thu vàng tươi vui.

BXP

Sưu tập
Huệ tây tên khoa học Amaryllis belladonna, chi Amaryllis, Họ Loa kèn đỏ (Amaryllidaceae), Bộ Asparagaless Măng tây hay Thiên môn đông.

Hoa Loa kèn đỏ còn được gọi với nhiều tên khác nhau như hoa Huệ tây hoặc tên thông tục là “Những thiếu phụ khỏa thân”. Tại Việt Nam, một số tỉnh miền Trung gọi hoa là Mạc Chu Lan. Hoa có nguồn gốc tại Nam Phi, đặc biệt tại những vùng Tây Nam nhiều đá sỏi của châu lục đen gần xứ Cape.
Hoa Loa kèn đỏ ra hoa mỗi năm một lần vào mùa Thu (Khí hậu châu Âu). Mỗi củ có từ 2-3 cành hoa, mỗi cành có từ 2-12 bông hoa, mỗi bông đường kính có thể từ 6 đến 10 cm. Cái tên thông tục “Những thiếu phụ khỏa thân” bắt nguồn từ hình ảnh những củ hoa mập
Củ Amaryllis belladonna chứa các alkaloids loại lycorine như amarbelli sine, lycorine, pancracine, vittatine ... Các alkaloids này có tính kháng sinh.