TÌNH YÊU CÂY CỎ

Trích dẫn :

B.27- NGŨ VỊ TỬ BẮC

Mặn, ngọt, chua, cay, đắng lại thơm
Đủ mùi ngũ vị tính thì ôn
Di tinh, mất ngủ, ho hen ... gọi
Đã có tình em hết chập chờn.

BXP 13.8.2017

Sưu tập :
2- Chi Schisandra

B.27- Ngũ vị tửBắc - Schisandra chinensis Đst

Mô tả: Cây leo thân gỗ, màu nâu sẫm, kẽ sần sùi, cành nhỏ hơi có cạnh. Lá mọc so le trên cành dài, chụm vòng trên cành ngắn, phiến lá hình trứng ngược, mép khía răng nhỏ và thưa. Hoa đơn tính màu trắng sẫm hay phớt hồng, có mùi thơm mát dịu, bao hoa xếp 2-3 lớp; hoa đực có 4-5 nhị; hoa cái có 12-120 lá noãn rời, mỗi lá noãn chứa 2-3 noãn. Lúc kết quả, trục hoa kéo dài, quả thật tròn mọc phân tán thành chùm, màu đỏ thẫm; mỗi quả chứa 2 hạt nhẵn.
Hoa tháng 5-6, quả tháng 7-9.
Nơi mọc: Cây gặp trong rừng các vùng núi cao như ở Lào Cai (Sapa), Lai Châu (Phong Thổ).
Công dụng: Đủ 5 vị: ngọt, mặn, đắng, cay và chua, dùng chữa hen suyễn, ho lâu, nhiều mồ hôi, ra mồ hôi trộm, di tinh, ỉa chảy kéo dài, bồn chồn mất ngủ. Quả ăn được.

Nguồn : Wikipedia & Internet

Trích dẫn :

B.28- HOÀNG LONG ĐẰNG

Dây to, cuống mảnh, nhánh non nâu
Quả chín, chùm treo đỏ sắc màu
Trụ đỉnh Făng xi đời giản dị
Dùng như Ngũ vị nghĩa tình sâu.

BXP 24.4.2020

Sưu tập :

B.28- Hoàng long đằng - Schisandra propinqua New

Mô tả: Dây leo to, dài tới 2m; nhánh non màu nâu. Lá có phiến thon hay bầu dục, dài 4-12cm, rộng 1-3cm, không lông; gân phụ 7-9 cặp, cuống dài 1,5-2cm, mảnh. Hoa nhỏ, đơn tính ở nách lá, màu vàng lục, cuống hoa ngắn, có lá bắc nhỏ; bao hoa 6-9 mảnh, dài 4,5-9mm; nhị 6-9 nhóm thành đầu tròn. Ở hoa cái có 10-30 lá noãn mọc rời trên một trục kéo dài. Quả dài 5-7 mm, màu hồng đỏ.
Ra hoa tháng 8.
Nơi mọc: Loài của Nam Trung Quốc và Bắc Việt Nam, thường mọc ở độ cao 500-1500. Ở nước ta, cây mọc ở rừng Fanxipan (Lào Cai).
Công dụng: Dùng như Ngũ vị tử.

Nguồn : Wikipedia & Internet

Trích dẫn :

B.29- NGŨ VỊ VẢY CHỒI

Đây loài đặc hữu Việt Nam ta?
Phát hiện vừa đây, chửa rõ mà
Biển rộng rừng sâu nhiều thứ quí
Năng tìm, chịu kiếm sẽ vươn xa.

BXP 24.4.2020

Sưu tập :

B.29- Ngũ vị vảy chồi - Schisandra perulata NEW

Mô tả: Dây leo cao; nhánh non có cạnh lồi, khi già vỏ tróc. Lá tập trung ở nhánh ngắn, hình trứng, trứng ngược hay gần hình thoi, cỡ 10 – 15 x 5 – 9 cm, nhẵn ở cả 2 mặt, chóp lá thành mũi nhọn, gốc lá tù hay hơi men xuống cuống; gân bên 6 – 8 đôi, song song và thường xẻ đôi ở gần mép; cuống lá dài đến 5 cm, không có lông. Vảy chồi 3 – 4, có màu, hình trái xoan, cao 1,5 cm, chụm thành hoa thị bao lấy gốc nhánh con. Hoa mọc đơn độc hoặc từng cặp ở nách các vảy chồi; cuống hoa mảnh như chỉ, dài 5 – 6 cm, không có lông; nụ hoa hình cầu. Mảnh bao hoa 8 (không phân biệt thành lá đài và cánh hoa), màu đỏ, hình bầu dục đến gần tròn, những chiếc phía ngoài nhỏ hơn những chiếc phía trong. ở hoa đực có nhị chụm thành khối hình cầu; nhị hình trứng ngược, gần như không có chỉ nhị; bao phấn đính bên, đính trên trung đới rộng và tròn ở đỉnh. Quả có cuống dài tới 13 cm; các phân quả (lá noãn chín) dạng mọng, đính rải rác trên một trục nạc (do đế hoa phát triển), tạo thành “bông” dài tới 12 cm. Hạt 2, hình bầu dục, dài 4 mm.
Nơi mọc: Mọc rải rác ven rừng, nơi ẩm, ở độ cao khoảng 1500 m. Mới thấy ở Lào Cai (Sapa). Thế giới: Chưa biết.
Công dụng: Có lẽ là đặc hữu của Việt Nam.

Nguồn : Wikipedia & Internet

Trích dẫn :

B.30- NGŨ VỊ HOA ĐỎ

Em vừa xuất hiện mới gần đây
Giữa chốn rừng sâu đã tỏ bày
Rực rỡ phô mình dân Ngũ vị
Cho đời thấu hiểu một loài cây

BXP 25.4.2020

Sưu tập :

B.30- Ngũ vị hoa đỏ - Schisandra rubriflora NEW

Mô tả: Dây leo cao 2 – 3m hay hơn; nhánh non không có lông. Lá cứng và dai như da, hình trứng hay trứng ngược đến thuôn, cỡ 7 – 14 x 2,5 – 5cm, nhẵn ở cả 2 mặt, chóp và gốc lá đều nhọn; mép có răng cưa; gân bên 5 – 8 đôi; cuống lá dài 2,5 – 3,5cm. Hoa đơn tính cùng gốc, mọc đơn độc ở nách lá; cuống hoa dài 2,5 – 5cm, có các vảy nhỏ ở gốc. Hoa to, thơm, đường kính 2,5cm, màu vàng nhạt hay màu hồng.
Mảnh bao hoa 9 – 12; những chiếc ngoài nhỏ (dài 12mm), hình bầu dục; những chiếc giữa hình mắt chim, đường kính 12 – 13mm; những chiếc trong cùng hình mũi mác, ngắn và hẹp hơn. ở hoa đực nhị nhiều, hợp thành khối hình cầu; chỉ nhị khá rõ; bao phấn tách rời nhau, hướng bên. ở hoa cái các lá noãn dính liền nhau thành khối hình cầu hay hình trứng, thót nhỏ dần ở phía gốc; mỗi lá noãn chứa 2 noãn treo. Trục quả nạc dài 3 – 5cm; phân quả chín màu đỏ sẫm.
Nơi mọc: Mọc rải rác trong rừng, ở độ cao 900 – 1600m ở Lai Châu (Phong Thổ), Lào Cai (Sapa), Hoà Bình (Mai Châu). Trung Quốc.

Nguồn : Wikipedia & Internet

Trích dẫn :

B.31- ĐẠI HỒI

Giản dị tên em gọi Đại hồi
Nước dùng của phở … thiếu không trôi !
Ta-mi-lu đó anh quên lãng
Dịch Cúm gia cầm chạy ngược xuôi.

BXP 13.8.2017

Sưu tập :

3- Chi Illicium
B.31- Cây Đại hồi - Illicium verum Đst

Mô tả: Cây nhỡ, thân thẳng to, cành thẳng nhẵn, lúc non màu lục nhạt sau chuyển sang màu nâu xám. Lá mọc so le, phiến lá nguyên, dày, cứng giòn, nhẵn bóng, hình mác hoặc trứng thuôn, hơi nhọn dần, mặt trên xanh bóng hơn mặt dưới. Hoa mọc đơn độc ở nách lá, có khi xếp 2-3 cái; cuống to và ngắn; 5 lá đài màu trắng có mép màu hồng; 5-6 cánh hoa đều nhau màu hồng thẫm. Quả kép gồm 6-8 đại (có khi hơn), xếp thành hình sao, lúc non màu lục, khi già màu nâu sẫm, có mũi nhọn ngắn ở đầu. Hạt hình trứng, nhẫn bóng.
Hoa tháng 3-5, quả tháng 6-9.
Nơi mọc: Tại Việt Nam, hồi được trồng nhiều ở các tỉnh phía bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh
Công dụng: Hồi có vị cay, ngọt, mùi thơm, tính ấm. Thường dùng trị nôn mửa và ỉa chảy, bụng đầy trướng. Còn dùng trị đái nhiều, đái dầm, ngộ độc thịt cá, trị tay chân nhức mỏi.
Quả hồi đang trở thành cứu tinh của các nước có dịch cúm gia cầm vì nó là thành phần chính để bào chế thuốc kháng virus cúm Tamiflu.

Nguồn : Wikipedia & Internet

Trích dẫn :

B.35- HOA SÓI

Người chê lòe loẹt … tủi thân em *
Hoa nhỏ đơn sơ lá dịu mềm
Chè Thái thêm hương người quý trọng
Men tình dào dạt giấc Thu êm.

BXP 13.8.2017
* Tục ngữ : "Hoa hòe hoa sói"

Sưu tập :

2- Chi Chloranthus
B.35- Sói gié - Chloranthus Inconspicuus (Chloranthus spicatus) đst

Mô tả: Cây thảo cứng; có nhiều đốt, phân hóa nhiều cành, thân ngầm dưới đất đẻ nhiều nhánh. Lá có phiến xoan rộng, nhẵn bóng, không lông, mép có răng sắc, nhọn, cuống tim tím. Hoa mọc thành cụm ở đầu cành có nhiều nhánh, có 13 – 14 hoa. Quả hạch nhỏ vàng xanh.
Ra hoa vào mùa hạ, mùa thu.
Nơi mọc: Cây trồng khắp nơi trong nước ta, làm cảnh và lấy hoa ướp trà, ướp thuốc.
Công dụng: Cây thường trồng làm cảnh và lấy hoa ướp trà, ướp thuốc, xử dụng toàn cây.
Kỹ thuật ướp hoa sói cho chè: Cây hoa sói có hoa quanh năm, nhưng khi hoa chín đúng độ (mầu trắng đục), có hàm lượng hương thơm cao nhất. Vào mùa hè, hái hoa vào buổi sáng (7 – 8 giờ), có hương thơm hơn hoa được hái vào buổi chiều. Vào mùa thu, hoa hái vào buổi sáng và chiều đều có hương thơm như nhau.
Nên ướp với lượng 300 – 400g hoa/1 kg chè bảo đảm chất lượng nhất. Ướp với lượng hoa ít không có mùi vị đặc trưng, ngược lại ướp nhiều quá có vị đắng của cuống hoa làm giảm chất lượng chè. Tại phía Bắc, sử dụng giống chè trung du, chè Thái Nguyên có khả năng hấp thụ tinh dầu hoa sói mạnh hơn cả.

Nguồn : Wikipedia & Internet

Trích dẫn :

B.36- SÓI ĐỨNG

Phiến bầu dục đẹp khía răng nằm
Trải khắp ba miền trụ tháng năm
Cảm mạo, đòn thương đừng sợ hãi
Vườn nhà sẵn thuốc có em chăm.

BXP 25.4.2020

Sưu tập :

B.36- Sói đứng - Chloranthus erectus đst

Mô tả: Cây thảo, lá có phiến bầu dục, không lông, màu lục tươi, gân phụ 5-7 cặp, mép có răng nằm; cuống dài 1-1,5cm, màu tim tím. Bông kép ở ngọn; lá bắc màu ngà, có 3 thuỳ, hoa 3; nhị 3; bầu ở nách lá bắc. Quả hạch trắng; hạt nhỏ.
Ra hoa quanh năm.
Nơi mọc: Ở nước ta, cây mọc ở nhiều nơi, khắp 3 miền.
Công dụng: Toàn cây trị cảm mạo, sản hậu lưu huyết, điên giản, đòn ngã đao chém bị thương, phong thấp tê liệt, viêm khớp xương, sưng amygdal, gãy xương.

Nguồn : Wikipedia & Internet