Trang ChínhTìm kiếmLatest imagesVietUniĐăng kýĐăng Nhập
Bài viết mới
Thơ Nguyên Hữu 2022 by Nguyên Hữu Yesterday at 20:15

BÊN GIÒNG LỊCH SỬ 1940-1965 - LM CAO VĂN LUẬN by Trà Mi Yesterday at 12:48

LỀU THƠ NHẠC by Trà Mi Yesterday at 12:15

NỒI CƠM KHỔNG TỬ by mytutru Wed 27 Mar 2024, 23:23

Hơn 3.000 bài thơ tình Phạm Bá Chiểu by phambachieu Wed 27 Mar 2024, 22:49

Trang Thơ Phạm Đa Tình by Phạm Đa Tình Wed 27 Mar 2024, 20:46

Xem tướng mạo đàn ông ngoại tình, lăng nhăng by Trà Mi Tue 26 Mar 2024, 12:32

Giọng hát "Cọp nhai đậu phộng" by Trà Mi Tue 26 Mar 2024, 12:29

Những Bài Giảng Hay Thầy Thích Pháp Hoà by mytutru Tue 26 Mar 2024, 07:39

Khoảnh Khắc Vui Với Đường Thi by Tam Muội Mon 25 Mar 2024, 00:30

Con Đường Tâm Mytutru TKN Đào Liên by mytutru Sun 24 Mar 2024, 23:42

Tranh Thơ Viễn Phương by Viễn Phương Sat 23 Mar 2024, 02:26

Mái Nhà Chung by mytutru Fri 22 Mar 2024, 20:26

Người Em Gái Da Vàng by Viễn Phương Fri 22 Mar 2024, 19:10

Một thoáng mây bay 12 by Ai Hoa Fri 22 Mar 2024, 07:06

TRUYỆN KIỀU CÓ TRƯỚC ĐOẠN TRƯỜNG TÂN THANH, VÀ LÀ CỦA VIỆT NAM ??? by Trà Mi Thu 21 Mar 2024, 10:43

Thơ Tú_Yên phổ nhạc by Tú_Yên tv Wed 20 Mar 2024, 11:16

Chùm thơ "Có lẽ..." by Tú_Yên tv Wed 20 Mar 2024, 11:07

Lục bát by Tinh Hoa Mon 18 Mar 2024, 07:21

PHÁP VIỆN MINH ĐĂNG QUANG TĂNG NI & Đại Chúng by mytutru Mon 18 Mar 2024, 00:55

SƯ TOẠI KHANH (những bài giảng nên nghe) by mytutru Sat 16 Mar 2024, 20:15

Putin dối trá khi trả lời Tucker Carlson by Trà Mi Fri 15 Mar 2024, 11:39

Trang thơ Tú_Yên (P2) by Tú_Yên tv Fri 15 Mar 2024, 11:20

7 chữ by Tinh Hoa Fri 15 Mar 2024, 03:27

BẮT CÁ TRỜI MƯA by Phương Nguyên Wed 13 Mar 2024, 20:48

5 chữ by Tinh Hoa Wed 13 Mar 2024, 07:56

Tiến Trình Tu Học Phật - Thành Phật by mytutru Mon 11 Mar 2024, 23:17

Tập Mỗi Ngày by mytutru Mon 11 Mar 2024, 22:48

Lan ĐV 8 by buixuanphuong09 Mon 11 Mar 2024, 11:06

SẦU LY BIỆT by Phương Nguyên Mon 11 Mar 2024, 08:02

Tự điển
* Tự Điển Hồ Ngọc Đức



* Tự Điển Hán Việt
Hán Việt
Thư viện nhạc phổ
Tân nhạc ♫
Nghe Nhạc
Cải lương, Hài kịch
Truyện Audio
Âm Dương Lịch
Ho Ngoc Duc's Lunar Calendar
Đăng Nhập
Tên truy cập:
Mật khẩu:
Đăng nhập tự động mỗi khi truy cập: 
:: Quên mật khẩu

Share | 
 

 Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?

Xem chủ đề cũ hơn Xem chủ đề mới hơn Go down 
Chuyển đến trang : 1, 2  Next
Tác giảThông điệp
Trà Mi

Trà Mi

Tổng số bài gửi : 7086
Registration date : 01/04/2011

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Fri 06 Sep 2019, 09:37

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?

Giòng văn học Việt Nam mình theo các sách được giảng dạy ở trường được phân chia làm hai :

- Văn chương bác học .

Và :

- Văn chương bình dân . ( Hay còn được gọi là văn chương truyền khẩu ).

Ở đây tôi muốn nói đến lọai văn chương bình dân. Một giòng văn chương có lẽ có trước khi có giòng văn chương bác học . Người bình dân ; chiếm đại đa số trong nước ; đã đem cái tư tưởng , tính tình , kinh nghiệm..... hay cái vốn hiểu biết nhỏ nhoi của họ để phổ vào những câu tục ngữ , những bài ca dao theo giọng điệu tự nhiên .Đương nhiên là không theo một hệ thống , phép tắc , qui luật nhất định nào . Và một câu tục ngữ , một bài ca dao muốn được lưu truyền trong dân gian thật rộng rãi tất phải là thuận miệng , dễ nhớ . Những âm giai , tiết điệu của ca dao được đặt rất vần và đại đa số dân chúng đều có thể ngâm nga như một khúc hát , hoặc các câu tục ngữ thì rất ngắn gọn để khỏi quên .

Rồi sau đó vì địa lý , thời gian , các câu đó có thể được biến đổi cho phù hợp với quần chúng của địa phương hay khỏi bị lỗi thời.

Cùng với thời gian , rất có thể các giới thuộc bác học đã mang những câu sáng tác của họ hòa lẫn vào các câu đã được truyền miệng từ xưa , nếu dễ nhớ , thuận miệng thì rồi cũng sẽ thành văn chương bình dân .

Và từ đó ca dao , tục ngữ thêm phong phú . Căn bản của giòng văn chương bình dân là truyền miệng , từ đời này sang đời khác nên chắc chắn là có nhiều câu nhiều đoạn được biến dạng. Biến dạng vì địa phương , thời gian hay nếu có vì đọc sai đi nữa , nhưng nếu đa số dân chúng chấp nhận thì mãi mãi vẫn là ca dao , tục ngữ , một đặc tính của nền văn chương bình dân.



***

Ca dao --

Ca dao sau :

"Gió đưa cành trúc la đà
Hồi chuông Trấn Võ , canh gà Thọ Xương "


đã từ Thăng Long , miền ngòai , theo chân chúa Nguyễn vào đến miền trong để trở thành :

"Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Thiên Mụ , canh gà Thọ Xương "


Có ai dám bảo câu trên là đúng hay câu dưới là sai ???

Ca dao biến dạng theo địa lý đấy !

"Tóc mai sợi vắn sợi dài
Lấy nhau chẳng đặng thương hòai ngàn năm "


Với câu thứ nhất là của miền ngòai và di cư vào miền trong để sau đó tiếp câu thứ hai : Nam Bắc đề huề !

Ca dao linh động theo thời gian và địa lý đấy !

Ca dao , tục ngữ cả hai đi đôi với nhau , cả hai cùng trưởng thành trong nền văn chương dành cho hạng chân đất , dành cho hạng răng đen , dành cho hạng nhai trầu xỉa thuốc , dành cho hạng khăn rằn quấn cổ. Nên tôi ; cá nhân người viết bài này ; đã nhìn thấy thật là " khập khiễng " nếu có ai đó đứng một chân trong giòng bác học để nhận định hay sửa sai về giòng văn chương bình dân .

Đừng nhìn ca dao tục ngữ dưới đôi mắt phân tích khoa học , dưới đôi mắt kiến thức của khoa bảng chữ nghĩa .

"Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân "


Nụ tầm xuân nào trong đám cà ?

Có ai đủ điên để leo lên cây bưởi mà hái hoa chưa ??

Lý trí nào , thuận lý nào trong các câu đó ?

"Sao rua chín cái nằm kề
Thương em từ thưở mẹ về với cha

Sao rua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng"


Còn gì vô lý hơn không ?

Nhưng ! ca dao là thế đấy , là thuận miệng để chuyên chở những tình ý của giới bình dân chân đất , bất chấp cả những cái mà chữ nghĩa cho là thậm vô lý .

Người đi học thời xưa đã coi chữ " trung quân ái quốc " làm trọng , nhưng các câu đối đáp quan họ ; đa số các lời hát quan họ đã hầu như hòa nhập thanh ca dao ; của các cô gái Bắc Ninh thì :

"Chữ trung dành để phần cha
Chữ hiếu phần mẹ , đôi ta chữ tình "


Tôi sảng khóai khi thấy các cô cho nước non xuống ngang hàng với các bậc bố mẹ ( trung với bố ! ) để từ đó giăng sợi giây tình cho chàng trai đi trên đường cái quan ngã lăn ra vì cái lãng mạn , cái tình tứ của các cô gái Cầu Lim , trong vùng Bắc Ninh . Khi đến với ca dao , xin hãy quẳng đi những cái " bác học " , những kiến thức chữ nghĩa để được tự do phóng túng bơi trong những khúc chan chứa tình ca của giới bình dân .

Ai đó ơi ! xin hãy cởi đôi giày tây bóng loáng hay những đôi guốc gót cao hơn cái đinh , để bước chân trần lên các con đường làng còn ươn ướt trơn trơn sau trận mưa chiều qua mà nghe ca dao giữa chiếc áo nâu , giữa những vạt tóc bay còn thơm mùi bồ kết mới gội sáng nay .

Hãy nghe , hãy hát ca dao chung với họ .

Hãy bình luận , hãy giải thích theo ý riêng của mỗi cá nhân các vị .

Nhưng ,

xin đừng nhân danh lý trí , nhân danh kiến thức , nhân danh khoa học.....để sửa để bắt ca dao phải đi theo từng chữ của các vị.

Tội cho nền văn chương chân đất lắm !

Ca dao khi đã là ca dao , thì ca dao không còn là của cụ Nguyễn Du cụ Nguyễn Khuyến , cụ Tản Đà , ông A bà B ... và lại càng không còn là cả của các nhà thuộc giòng bác học nữa mà là của đại đa số bình dân trong nước . Nên khi bình giải bàn luận về ca dao hẳn là sẽ không xâm phạm đến bất cứ cụ A , bà B nào cả , nên không còn sợ lời bình giải có đúng ý không ? Biết của ai mà đúng ý hay không ? Xin cứ tự nhiên thỏai mái mà bàn mà luận về ca dao .

Tôi chỉ sợ khi nghĩ đến cảnh :

"Một buổi trưa hè , mẹ răng đen nhánh hạt na nằm võng ru con bằng ca dao

À ơi !

" Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen "

Và bất chợt quan Trạng ; quan người cùng làng với mẹ ; cưỡi ngựa đi ngang ngòai ngõ dừng nghe và phán :

" Này bà cụ kia ơi ! sai rồi .. cành sen nào cứng để treo áo đây ?? cụ phải hát như sau : " bỏ quên cái áo trên cành cây đa " mới đúng lý chứ "

Mẹ ngẩn người , tắt nghẹn lời ru ! "




Tôi cay cay nơi mắt !



ngựa quan đã tung bốn vó mang Trạng đi xa , chỉ để lại bụi bay mù trên đường làng và cũng chỉ còn văng vẳng vọng lại tiếng cười khểnh của quan .

Bụi của chân ngựa quan Trạng vương mắt tôi !

Cay mắt !

(còn tiếp)
Về Đầu Trang Go down
Phương Nguyên

Phương Nguyên

Tổng số bài gửi : 4760
Registration date : 23/03/2013

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Fri 06 Sep 2019, 13:14

Trà Mi đã viết:
Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?

Giòng văn học Việt Nam mình theo các sách được giảng dạy ở trường được phân chia làm hai :

- Văn chương bác học .

Và :

- Văn chương bình dân . ( Hay còn được gọi là văn chương truyền khẩu ).

Ở đây tôi muốn nói đến lọai văn chương bình dân. Một giòng văn chương có lẽ có trước khi có giòng văn chương bác học . Người bình dân ; chiếm đại đa số trong nước ; đã đem cái tư tưởng , tính tình , kinh nghiệm..... hay cái vốn hiểu biết nhỏ nhoi của họ để phổ vào những câu tục ngữ , những bài ca dao theo giọng điệu tự nhiên .Đương nhiên là không theo một hệ thống , phép tắc , qui luật nhất định nào . Và một câu tục ngữ , một bài ca dao muốn được lưu truyền trong dân gian thật rộng rãi tất phải là thuận miệng , dễ nhớ . Những âm giai , tiết điệu của ca dao được đặt rất vần và đại đa số dân chúng đều có thể ngâm nga như một khúc hát , hoặc các câu tục ngữ thì rất ngắn gọn để khỏi quên .

Rồi sau đó vì địa lý , thời gian , các câu đó có thể được biến đổi cho phù hợp với quần chúng của địa phương hay khỏi bị lỗi thời.

Cùng với thời gian , rất có thể các giới thuộc bác học đã mang những câu sáng tác của họ hòa lẫn vào các câu đã được truyền miệng từ xưa , nếu dễ nhớ , thuận miệng thì rồi cũng sẽ thành văn chương bình dân .

Và từ đó ca dao , tục ngữ thêm phong phú . Căn bản của giòng văn chương bình dân là truyền miệng , từ đời này sang đời khác nên chắc chắn là có nhiều câu nhiều đoạn được biến dạng. Biến dạng vì địa phương , thời gian hay nếu có vì đọc sai đi nữa , nhưng nếu đa số dân chúng chấp nhận thì mãi mãi vẫn là ca dao , tục ngữ , một đặc tính của nền văn chương bình dân.



***

Ca dao --

Ca dao sau :

"Gió đưa cành trúc la đà
Hồi chuông Trấn Võ , canh gà Thọ Xương "


đã từ Thăng Long , miền ngòai , theo chân chúa Nguyễn vào đến miền trong để trở thành :

"Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Thiên Mụ , canh gà Thọ Xương "


Có ai dám bảo câu trên là đúng hay câu dưới là sai ???

Ca dao biến dạng theo địa lý đấy !

"Tóc mai sợi vắn sợi dài
Lấy nhau chẳng đặng thương hòai ngàn năm "


Với câu thứ nhất là của miền ngòai và di cư vào miền trong để sau đó tiếp câu thứ hai : Nam Bắc đề huề !

Ca dao linh động theo thời gian và địa lý đấy !

Ca dao , tục ngữ cả hai đi đôi với nhau , cả hai cùng trưởng thành trong nền văn chương dành cho hạng chân đất , dành cho hạng răng đen , dành cho hạng nhai trầu xỉa thuốc , dành cho hạng khăn rằn quấn cổ. Nên tôi ; cá nhân người viết bài này ; đã nhìn thấy thật là " khập khiễng " nếu có ai đó đứng một chân trong giòng bác học để nhận định hay sửa sai về giòng văn chương bình dân .

Đừng nhìn ca dao tục ngữ dưới đôi mắt phân tích khoa học , dưới đôi mắt kiến thức của khoa bảng chữ nghĩa .

"Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân "


Nụ tầm xuân nào trong đám cà ?

Có ai đủ điên để leo lên cây bưởi mà hái hoa chưa ??

Lý trí nào , thuận lý nào trong các câu đó ?

"Sao rua chín cái nằm kề
Thương em từ thưở mẹ về với cha

Sao rua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng"


Còn gì vô lý hơn không ?

Nhưng ! ca dao là thế đấy , là thuận miệng để chuyên chở những tình ý của giới bình dân chân đất , bất chấp cả những cái mà chữ nghĩa cho là thậm vô lý .

Người đi học thời xưa đã coi chữ " trung quân ái quốc " làm trọng , nhưng các câu đối đáp quan họ ; đa số các lời hát quan họ đã hầu như hòa nhập thanh ca dao ; của các cô gái Bắc Ninh thì :

"Chữ trung dành để phần cha
Chữ hiếu phần mẹ , đôi ta chữ tình "


Tôi sảng khóai khi thấy các cô cho nước non xuống ngang hàng với các bậc bố mẹ ( trung với bố ! ) để từ đó giăng sợi giây tình cho chàng trai đi trên đường cái quan ngã lăn ra vì cái lãng mạn , cái tình tứ của các cô gái Cầu Lim , trong vùng Bắc Ninh . Khi đến với ca dao , xin hãy quẳng đi những cái " bác học " , những kiến thức chữ nghĩa để được tự do phóng túng bơi trong những khúc chan chứa tình ca của giới bình dân .

Ai đó ơi ! xin hãy cởi đôi giày tây bóng loáng hay những đôi guốc gót cao hơn cái đinh , để bước chân trần lên các con đường làng còn ươn ướt trơn trơn sau trận mưa chiều qua mà nghe ca dao giữa chiếc áo nâu , giữa những vạt tóc bay còn thơm mùi bồ kết mới gội sáng nay .

Hãy nghe , hãy hát ca dao chung với họ .

Hãy bình luận , hãy giải thích theo ý riêng của mỗi cá nhân các vị .

Nhưng ,

xin đừng nhân danh lý trí , nhân danh kiến thức , nhân danh khoa học.....để sửa để bắt ca dao phải đi theo từng chữ của các vị.

Tội cho nền văn chương chân đất lắm !

Ca dao khi đã là ca dao , thì ca dao không còn là của cụ Nguyễn Du cụ Nguyễn Khuyến , cụ Tản Đà , ông A bà B ... và lại càng không còn là cả của các nhà thuộc giòng bác học nữa mà là của đại đa số bình dân trong nước . Nên khi bình giải bàn luận về ca dao hẳn là sẽ không xâm phạm đến bất cứ cụ A , bà B nào cả , nên không còn sợ lời bình giải có đúng ý không ? Biết của ai mà đúng ý hay không ? Xin cứ tự nhiên thỏai mái mà bàn mà luận về ca dao .

Tôi chỉ sợ khi nghĩ đến cảnh :

"Một buổi trưa hè , mẹ răng đen nhánh hạt na nằm võng ru con bằng ca dao

À ơi !

" Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen "

Và bất chợt quan Trạng ; quan người cùng làng với mẹ ; cưỡi ngựa đi ngang ngòai ngõ dừng nghe và phán :

" Này bà cụ kia ơi ! sai rồi .. cành sen nào cứng để treo áo đây ?? cụ phải hát như sau : " bỏ quên cái áo trên cành cây đa " mới đúng lý chứ "

Mẹ ngẩn người , tắt nghẹn lời ru ! "




Tôi cay cay nơi mắt !



ngựa quan đã tung bốn vó mang Trạng đi xa , chỉ để lại bụi bay mù trên đường làng và cũng chỉ còn văng vẳng vọng lại tiếng cười khểnh của quan .

Bụi của chân ngựa quan Trạng vương mắt tôi !

Cay mắt !

(còn tiếp)

Đọc xong bài viết. PN phải tra google để một lần nữa biết cây tầm xuân nó như nào :tongue:
Giờ bình loạn xíu nha hihi


"Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân "

Nụ tầm xuân nào trong đám cà ?

Có ai đủ điên để leo lên cây bưởi mà hái hoa chưa ??

Lý trí nào , thuận lý nào trong các câu đó ?

- Cái vườn cà nhà ai trồng, có nhiều cây tầm xuân mọc phía hàng rào bên kia, giáp với nhà hàng xóm. Và vì khi ra nụ nó quá đẹp nên ai đó mới mún hái. Mà để hái được cái nụ hoa tầm xuân thì phải bước xuống vườn cà, lội qua vườn cà mí hái được mấy cái nụ tầm xuân.
- Ai hông bít chứ PN đã từng trèo lên cây bưởi để hái cái hoa bưởi rùi à. Bây giờ đến mùa hoa bưởi thì nhằm ngày mồng một đầu tháng hay ngày rằm khắp các chợ, thậm chí cả trên đường phố đều bán rất nhiều hoa bưởi. Vậy hông trèo lên cây bưởi mà hái hoa thì phải mần seo? Có phải cây bưởi nào cũng thấp lè tè cho ngừi ta đứng dưới mà giơ tay hái được đâu nào lol2


"Sao rua chín cái nằm kề
Thương em từ thưở mẹ về với cha

Sao rua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng"

Còn gì vô lý hơn không ?


PN có thấy vô lý đâu. Anh này nhiều hơn cô gái... một giáp đi ha (là nói ví dụ thế, chứ không chừng ảnh chỉ hơn cô gái có 5, 6 tuồi thui à). Khi ba em cưới mẹ em (trường hợp sao rua nằm kề), hoặc khi mẹ em mang bầu (trường hợp sao rua nằm ngang) là ảnh bắt đầu thương em rùi. Lỡ khi sinh ra em là con trai giống ảnh, ảnh sẽ im lặng hổng nói gì. Nhưng mà em sinh ra lại là con gái, mà con gái lại xinh xắn đáng iu quá đi. Ảnh mí len lén gửi cho em lá thơ có hai câu kia. Rùi làm sao đó mà lá thơ bị mẹ em thấy, mẹ em đọc hai câu thơ cũng hay hay, mẹ em truyền khẩu lại cho ngừi nọ ngừi kia nghe, mục đích là khoe con gái tui đã có ngừi thương rùi, mờ hắn thương con tui từ khi tui mới.... nữa kìa. Riết thành ca dao lun lol2

"Chữ trung dành để phần cha
Chữ hiếu phần mẹ , đôi ta chữ tình "

Tôi sảng khóai khi thấy các cô cho nước non xuống ngang hàng với các bậc bố mẹ ( trung với bố ! )


Ý của các cô vẫn là trung với nước đó chớ. "Chữ trung dành để phần cha" - Cha là người đàn ông mạnh khỏe. Cha có trách nhiệm và nghĩa vụ xây dựng và bảo vệ đất nước (con với mẹ cũng có trách nhiệm và nghĩa vụ như thế nhưng không nhiều và nặng nề như cha). Còn mẹ có trách nhiệm nghĩa vụ chăm lo báo hiếu cha mẹ ông bà hai bên để cha yên tâm làm việc, cống hiến. Đôi ta mới lớn lên lo xây dựng chữ tình cho xong đã. Rùi anh lại lo chữ trung và em lại lo chữ hiếu. Bao giờ đôi ta có con, con của đôi ta lớn lên chúng lại lo chữ tình  :mim:

Túm lại. PN thấy ca dao tục ngữ xét cho kỹ thì câu nào cũng có lý đó chớ
Về Đầu Trang Go down
buixuanphuong09

buixuanphuong09

Tổng số bài gửi : 37023
Age : 85
Registration date : 28/02/2012

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Fri 06 Sep 2019, 14:39

Phương Nguyên đã viết:
Trà Mi đã viết:
Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?

Giòng văn học Việt Nam mình theo các sách được giảng dạy ở trường được phân chia làm hai :

- Văn chương bác học .

Và :

- Văn chương bình dân . ( Hay còn được gọi là văn chương truyền khẩu ).

Ở đây tôi muốn nói đến lọai văn chương bình dân. Một giòng văn chương có lẽ có trước khi có giòng văn chương bác học . Người bình dân ; chiếm đại đa số trong nước ; đã đem cái tư tưởng , tính tình , kinh nghiệm..... hay cái vốn hiểu biết nhỏ nhoi của họ để phổ vào những câu tục ngữ , những bài ca dao theo giọng điệu tự nhiên .Đương nhiên là không theo một hệ thống , phép tắc , qui luật nhất định nào . Và một câu tục ngữ , một bài ca dao muốn được lưu truyền trong dân gian thật rộng rãi tất phải là thuận miệng , dễ nhớ . Những âm giai , tiết điệu của ca dao được đặt rất vần và đại đa số dân chúng đều có thể ngâm nga như một khúc hát , hoặc các câu tục ngữ thì rất ngắn gọn để khỏi quên .

Rồi sau đó vì địa lý , thời gian , các câu đó có thể được biến đổi cho phù hợp với quần chúng của địa phương hay khỏi bị lỗi thời.

Cùng với thời gian , rất có thể các giới thuộc bác học đã mang những câu sáng tác của họ hòa lẫn vào các câu đã được truyền miệng từ xưa , nếu dễ nhớ , thuận miệng thì rồi cũng sẽ thành văn chương bình dân .

Và từ đó ca dao , tục ngữ thêm phong phú . Căn bản của giòng văn chương bình dân là truyền miệng , từ đời này sang đời khác nên chắc chắn là có nhiều câu nhiều đoạn được biến dạng. Biến dạng vì địa phương , thời gian hay nếu có vì đọc sai đi nữa , nhưng nếu đa số dân chúng chấp nhận thì mãi mãi vẫn là ca dao , tục ngữ , một đặc tính của nền văn chương bình dân.



***

Ca dao --

Ca dao sau :

"Gió đưa cành trúc la đà
Hồi chuông Trấn Võ , canh gà Thọ Xương "


đã từ Thăng Long , miền ngòai , theo chân chúa Nguyễn vào đến miền trong để trở thành :

"Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Thiên Mụ , canh gà Thọ Xương "


Có ai dám bảo câu trên là đúng hay câu dưới là sai ???

Ca dao biến dạng theo địa lý đấy !

"Tóc mai sợi vắn sợi dài
Lấy nhau chẳng đặng thương hòai ngàn năm "


Với câu thứ nhất là của miền ngòai và di cư vào miền trong để sau đó tiếp câu thứ hai : Nam Bắc đề huề !

Ca dao linh động theo thời gian và địa lý đấy !

Ca dao , tục ngữ cả hai đi đôi với nhau , cả hai cùng trưởng thành trong nền văn chương dành cho hạng chân đất , dành cho hạng răng đen , dành cho hạng nhai trầu xỉa thuốc , dành cho hạng khăn rằn quấn cổ. Nên tôi ; cá nhân người viết bài này ; đã nhìn thấy thật là " khập khiễng " nếu có ai đó đứng một chân trong giòng bác học để nhận định hay sửa sai về giòng văn chương bình dân .

Đừng nhìn ca dao tục ngữ dưới đôi mắt phân tích khoa học , dưới đôi mắt kiến thức của khoa bảng chữ nghĩa .

"Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân "


Nụ tầm xuân nào trong đám cà ?

Có ai đủ điên để leo lên cây bưởi mà hái hoa chưa ??

Lý trí nào , thuận lý nào trong các câu đó ?

"Sao rua chín cái nằm kề
Thương em từ thưở mẹ về với cha

Sao rua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng"


Còn gì vô lý hơn không ?

Nhưng ! ca dao là thế đấy , là thuận miệng để chuyên chở những tình ý của giới bình dân chân đất , bất chấp cả những cái mà chữ nghĩa cho là thậm vô lý .

Người đi học thời xưa đã coi chữ " trung quân ái quốc " làm trọng , nhưng các câu đối đáp quan họ ; đa số các lời hát quan họ đã hầu như hòa nhập thanh ca dao ; của các cô gái Bắc Ninh thì :

"Chữ trung dành để phần cha
Chữ hiếu phần mẹ , đôi ta chữ tình "


Tôi sảng khóai khi thấy các cô cho nước non xuống ngang hàng với các bậc bố mẹ ( trung với bố ! ) để từ đó giăng sợi giây tình cho chàng trai đi trên đường cái quan ngã lăn ra vì cái lãng mạn , cái tình tứ của các cô gái Cầu Lim , trong vùng Bắc Ninh . Khi đến với ca dao , xin hãy quẳng đi những cái " bác học " , những kiến thức chữ nghĩa để được tự do phóng túng bơi trong những khúc chan chứa tình ca của giới bình dân .

Ai đó ơi ! xin hãy cởi đôi giày tây bóng loáng hay những đôi guốc gót cao hơn cái đinh , để bước chân trần lên các con đường làng còn ươn ướt trơn trơn sau trận mưa chiều qua mà nghe ca dao giữa chiếc áo nâu , giữa những vạt tóc bay còn thơm mùi bồ kết mới gội sáng nay .

Hãy nghe , hãy hát ca dao chung với họ .

Hãy bình luận , hãy giải thích theo ý riêng của mỗi cá nhân các vị .

Nhưng ,

xin đừng nhân danh lý trí , nhân danh kiến thức , nhân danh khoa học.....để sửa để bắt ca dao phải đi theo từng chữ của các vị.

Tội cho nền văn chương chân đất lắm !

Ca dao khi đã là ca dao , thì ca dao không còn là của cụ Nguyễn Du cụ Nguyễn Khuyến , cụ Tản Đà , ông A bà B ... và lại càng không còn là cả của các nhà thuộc giòng bác học nữa mà là của đại đa số bình dân trong nước . Nên khi bình giải bàn luận về ca dao hẳn là sẽ không xâm phạm đến bất cứ cụ A , bà B nào cả , nên không còn sợ lời bình giải có đúng ý không ? Biết của ai mà đúng ý hay không ? Xin cứ tự nhiên thỏai mái mà bàn mà luận về ca dao .

Tôi chỉ sợ khi nghĩ đến cảnh :

"Một buổi trưa hè , mẹ răng đen nhánh hạt na nằm võng ru con bằng ca dao

À ơi !

" Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen "

Và bất chợt quan Trạng ; quan người cùng làng với mẹ ; cưỡi ngựa đi ngang ngòai ngõ dừng nghe và phán :

" Này bà cụ kia ơi ! sai rồi .. cành sen nào cứng để treo áo đây ?? cụ phải hát như sau : " bỏ quên cái áo trên cành cây đa " mới đúng lý chứ "

Mẹ ngẩn người , tắt nghẹn lời ru ! "




Tôi cay cay nơi mắt !



ngựa quan đã tung bốn vó mang Trạng đi xa , chỉ để lại bụi bay mù trên đường làng và cũng chỉ còn văng vẳng vọng lại tiếng cười khểnh của quan .

Bụi của chân ngựa quan Trạng vương mắt tôi !

Cay mắt !

(còn tiếp)

Đọc xong bài viết. PN phải tra google để một lần nữa biết cây tầm xuân nó như nào :tongue:
Giờ bình loạn xíu nha hihi


"Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân "

Nụ tầm xuân nào trong đám cà ?

Có ai đủ điên để leo lên cây bưởi mà hái hoa chưa ??

Lý trí nào , thuận lý nào trong các câu đó ?

- Cái vườn cà nhà ai trồng, có nhiều cây tầm xuân mọc phía hàng rào bên kia, giáp với nhà hàng xóm. Và vì khi ra nụ nó quá đẹp nên ai đó mới mún hái. Mà để hái được cái nụ hoa tầm xuân thì phải bước xuống vườn cà, lội qua vườn cà mí hái được mấy cái nụ tầm xuân.
- Ai hông bít chứ PN đã từng trèo lên cây bưởi để hái cái hoa bưởi rùi à. Bây giờ đến mùa hoa bưởi thì nhằm ngày mồng một đầu tháng hay ngày rằm khắp các chợ, thậm chí cả trên đường phố đều bán rất nhiều hoa bưởi. Vậy hông trèo lên cây bưởi mà hái hoa thì phải mần seo? Có phải cây bưởi nào cũng thấp lè tè cho ngừi ta đứng dưới mà giơ tay hái được đâu nào lol2

PN bình rất hay. Người bình ở trên không có thực tế. Ngày nay muốn hái hoa bưởi thì đứng dưới gốc, vì bưởi bây giờ là bưởi chiết cành nên thấp, còn ngày xưa trồng hạt nó cao vút, không trèo cây sao hái được hoa. Còn cây tầm xuân, không biết MN Trà Mi gọi là gì, quê tôi trước đây nó mọc hoang dại rất nhiều, đâu cũng có, trong vườn cà thì không có nhưng ngoài hàng rào thì đầy, nó có hoa màu trắng, thuộc dòng Hoa hồng. Trước đây tôi chỉ biết cây tầm xuân hoa trắng, nay sưu tập hoa mới biết nó nhiều màu. Nó có nhiều tên : tầm xuân, hồng nhiều hoa, tường vi …
Góp với PN vài lời phiếm đàm nhé.


"Sao rua chín cái nằm kề
Thương em từ thưở mẹ về với cha

Sao rua chín cái nằm ngang
Thương em từ thuở mẹ mang trong lòng"

Còn gì vô lý hơn không ?


PN có thấy vô lý đâu. Anh này nhiều hơn cô gái... một giáp đi ha (là nói ví dụ thế, chứ không chừng ảnh chỉ hơn cô gái có 5, 6 tuồi thui à). Khi ba em cưới mẹ em (trường hợp sao rua nằm kề), hoặc khi mẹ em mang bầu (trường hợp sao rua nằm ngang) là ảnh bắt đầu thương em rùi. Lỡ khi sinh ra em là con trai giống ảnh, ảnh sẽ im lặng hổng nói gì. Nhưng mà em sinh ra lại là con gái, mà con gái lại xinh xắn đáng iu quá đi. Ảnh mí len lén gửi cho em lá thơ có hai câu kia. Rùi làm sao đó mà lá thơ bị mẹ em thấy, mẹ em đọc hai câu thơ cũng hay hay, mẹ em truyền khẩu lại cho ngừi nọ ngừi kia nghe, mục đích là khoe con gái tui đã có ngừi thương rùi, mờ hắn thương con tui từ khi tui mới.... nữa kìa. Riết thành ca dao lun lol2

"Chữ trung dành để phần cha
Chữ hiếu phần mẹ , đôi ta chữ tình "

Tôi sảng khóai khi thấy các cô cho nước non xuống ngang hàng với các bậc bố mẹ ( trung với bố ! )


Ý của các cô vẫn là trung với nước đó chớ. "Chữ trung dành để phần cha" - Cha là người đàn ông mạnh khỏe. Cha có trách nhiệm và nghĩa vụ xây dựng và bảo vệ đất nước (con với mẹ cũng có trách nhiệm và nghĩa vụ như thế nhưng không nhiều và nặng nề như cha). Còn mẹ có trách nhiệm nghĩa vụ chăm lo báo hiếu cha mẹ ông bà hai bên để cha yên tâm làm việc, cống hiến. Đôi ta mới lớn lên lo xây dựng chữ tình cho xong đã. Rùi anh lại lo chữ trung và em lại lo chữ hiếu. Bao giờ đôi ta có con, con của đôi ta lớn lên chúng lại lo chữ tình  :mim:

Túm lại. PN thấy ca dao tục ngữ xét cho kỹ thì câu nào cũng có lý đó chớ
Về Đầu Trang Go down
Trà Mi

Trà Mi

Tổng số bài gửi : 7086
Registration date : 01/04/2011

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Sun 08 Sep 2019, 11:04

Nụ tầm xuân

Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em đã có chồng anh tiếc lắm thay
(ca dao)


Làm gì có hoa nở ra xanh biếc
Cái nụ tầm xuân trong câu ca dao
Ấy là bởi lòng người hối tiếc
Nên nhìn hoa cũng thay đổi sắc màu

Em lấy chồng rồi thì anh lấy vợ
Điều đơn giản thế mà nghĩ không ra
Nhưng khốn nổi tình đời rắc rối
Và trái tim vẫn cứ mù loà

Nếu trời cứ xanh và hoa cứ đỏ
Anh yêu em thì nên vợ nên chồng
Không có buồn thì vui không có nữa
Các nhà thơ gác bút chạy lông bông

Nụ tầm xuân cứ nở ra xanh biếc
Cho chúng ta môt chút ngậm ngùi
Em có chồng rồi thì anh vẫn tiếc
Như biết bao luyến tiếc có trong đời

Xuân Sách
Về Đầu Trang Go down
Phương Nguyên

Phương Nguyên

Tổng số bài gửi : 4760
Registration date : 23/03/2013

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Sun 08 Sep 2019, 11:23

NỤ TẦM XUÂN NỞ RA XANH BIẾC
Tác Giả : Phan Bảo Thư   Chúa Nhật, 13 Tháng 12 Năm 2009 08:03

Trèo lên cây bưởi hái hoa,
Bước ra vườn cà hái nụ tầm xuân,
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc,
Em lấy chồng anh tiếc lắm thay...

Những câu ca dao với lời và ý thật nhã đã được nhạc sĩ  Phạm Duy phổ nhac đóng góp vào những bản nhạc xuân. Từ ngữ "xuân " trong danh từ "nụ tầm xuân " dễ gợi cho mọi người những ý nghĩ về tuổi trẻ; những hoài niệm về thuở ầu thơ với những tưởng tượng mơ hồ về hính dáng của loài hoa: HOA TẦM XUÂN hay NỤ TẦM XUÂN NỞ RA XANH BIẾC. Nhưng, ...thật sự có thứ nụ tầm xuân nở ra xanh biếc hay không ? Vì nhiều người cho rằng nụ tầm xuân chỉ là những cánh hoa hồng dại làm gì có màu xanh biếc ?
Để nhận ra xem có còn loài hoa tầm xuân nào mà nụ nở ra xanh biếc nữa chăng bài viết này sẽ đề cập đến những dữ kiện liên quan đến nụ tầm xuân.
Trước hết như nhiều người công nhận rằng hoa tầm xuân chỉ là một chi nhánh của loài hoa mọc hoang dại trong họ hoa hồng. Tầm Xuân còn có những tên khác là: thích hoa, bạch tàn hoa, thích mi, ngưu cúc, thập tỉ muội, thất tỉ muội, dã tường vi. Hoa co' màu trắng hay hồng; còn màu "xanh biếc" trong câu thơ thì tac giả đã túng vận nên chỉ nói cho suôn, cho hợp với vần "iếc" trong từ ngữ "tiếc" của câu sau. Chuyện túng vận đúng hay sai sẽ được đề cập ở phần sau. Và trong nhóm hoa thuộc họ nhà hồng này có những loài có tên khoa học là Rosa tunquinesis hay Rosa cymosa hay Rosa multiflora (Wikipedia) và có nguồn gốc từ Âu châu, Tây Á.
Sách Và tài liệu của Giáo sư Phạm Hoàng Hộ cũng như Võ Văn Chi và Lê Khả Kế chỉ cho thấy Tầm Xuân thuộc họ nhà Hồng (Rosaceae) với các loài sau: Rosa tunquinensis (Tầm Xuân Bắc hay còn gọi là Quầng quầng), Rosa cymosa (Tầm xuân-hồng choắt-hồng roi), Rosa multiflora (Tầm xuân đa hoa). Tự điển của Nguyễn Đình Hoà dịch chữ Tầm Xuân sang tiếng Anh là dogrose: hồng chó hay hồng cẩu, thật không thanh lịch lãng mạn gì hết vì tất cả các loài hoa hồng này chỉ là những loài hoa mà cành cây đầy gai góc và màu hoa thì từ trắng đến màu hường nhạt không có loài nào nở ra xanh biếc.
Từ Nguyên tự  điển chỉ ghi Tầm Xuân là đi tìm mùa xuân, có  mấy câu thơ liên quan đến ý nghĩa của hai chữ  Tầm Xuân:
Tầm Xuân du thượng lộ
Truy yến nhập tiên gia    [ Trần Tử Ngang]
hay:    .Ngu hanh` tương  cấm hoa
         Thập bộ tưởng tầm xuân    [Mạnh Hạo Nhiên].
Thi nhân của nền Văn chương Hoa Việt cũ không có nhiều cảm hứng trước loài hoa tầm xuân vì nó hiếm hoi hay vì hương sắc quá khiêm nhường trước những mẫu đơn, hải đường, hoàng mai, tịnh lan, ...nhưng dù hiếm hoi thì "nụ tầm xuân' cũng đã có tên trong nền văn chương Đai Việt. Như đã nói, tình, ý gởi gắm trong mấy câu ca dao thật yêu kiều và lãng mạn và cũng đã có một giai thoại của lịch sử về chúa Trịnh Tráng ở Đàng Ngoài và vị khai quốc công thần Đào Duy Từ ở Đàng Trong trong giai đoạn mở đầu của thời Trịnh - Nguyễn phân tranh.
Là một đấng thiên tài nhưng lại sinh ra từ một gia đình xướng ca họ Đào không thể tiến thân bằng con đường khoa cử nơi đất Bắc, đành phải dung thân, tìm chân chúa nơi "Đạo Hoành-sơn ". Noi theo chí lập thân của người xưa, theo cách cũ của Bách Lý Hề, Ninh Thích gõ sừng trâu mà đủng đỉnh ngâm khúc "Ngoạ Long Cương ". Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên đã "già " đoán anh hùng giữa chốn trần ai. Rồng mây gặp hội, Đào Duy Từ đã đem hết tài kinh luân giúp chúa Nguyễn an bang tế thế, vững bền biên thuỳ một cõi nguy nga ở phương Nam, sá gì Trịnh phủ hiếp đáp vua Lê ở Bắc Hà mà không dám đương đầu : dư bất thụ sắc!
Thành tích và chiến công của Đào Duy Từ đến tai chúa Trịnh, Trịnh Tráng sai người mang lễ vật cho Đào Duy Từ với lời ân hận đã bỏ lỡ cơ hội cho cuộc tương phùng:
Trèo lên cây bưởi hái hoa,
Bước ra vườn cà hái nụ tầm xuân;
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc,
Em lấy chồng anh tiếc lắm thay.
Lễ vật và tình ý không chiêu dụ được Đào vì ông đã tìm ra chân chúa, ông đã trả lời Trịnh Tráng:                
Ba đồng một mớ trầu cay,
sao anh không hỏi những ngày còn không ?
Bây giờ em đã có chồng,
Như chim vào lồng, như cá cắn câu.
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ,
Chim vào lồng biết thuở nào ra !
Lời từ chối nhẹ nhàng nhưng khéo léo; Trinh Tráng lại cho người chiêu dụ một lần nữa; lần này ho Dao`quyết liệt hơn:
Có lòng xin tạ ơn lòng,
Đừng đi lại nữa mà chồng em ghen.
Trinh Tráng không còn kiên nhẫn nữa; tức giận:
Có ai vể tới Đàng Trong,
Nhắn nhe Bố Đỏ liệu trông đường về;
Mãi tham lợi bỏ quê quán tổ,
đất nước người dù có như không.
Không biết ai là tác giả của những câu ca dao ấy, Trinh Tráng và Đào Duy Từ sáng tác hay là chỉ góp nhặt từ trong dân gian như viên đá quý trong đám sỏi đá của văn chương bình dân mà họ đã gặp trên đường đi. Cho dù tác giả là ai thì những viên đá hay những thanh kiếm bắt gặp trong án thư của vương phủ hay của một đại thần phải là một viên đá quý không có tỳ vết hay là thanh bảo kiếm không hoen rỉ. Chúa Trinh đã dùng lời lẽ trong mấy câu thơ để chiêu dụ hiền tài thì đó không thể là cau thơ của một thi sĩ túng vận. Một chút dài dòng văn tự trên đây chắc cũng đủ để nhận chân giá trị bài thơ.
Tô Đông Pha chắc phải thẹn thùng nhiều lắm về chuyện sửa câu thơ của Vương An Thạch sau khi nhận ra sự hiện hữu của loài chim có tên Minh Nguyệt và loài sâu có tên Hoàng Khuyển. Hy vọng chúng ta không phạm phải lỗi lầm của người xưa; chớ vội nói rằng câu ca dao câu ca dao trên đã có sự túng vần trước khi nhận dạng ra một loài hoa Tam Xuân nở ra xanh biếc.
Thật vậy.
Bàn trở lại về cách gieo vần của bài thơ, đây là bài thơ theo thể lục bát thất ngôn, vần iếc trong chữ biếc của câu thứ ba[câu thất thứ nhất] sẽ được nối vần với chữ thứ năm của câu thất thứ hai [chữ tiếc]. Khi đưa ra chữ biếc để gieo vần tác giả có hoàn toàn tự do vì chưa phải tìm vần. Nếu chữ tiếc, chữ thứ năm của câu thất thứ nhì [câu thứ tư của bài thơ] gieo đúng vần với chữ biếc mà không có nghĩa thì mới nói là câu thơ bị ép vần vì thi sĩ đang bị túng vần. Tóm lại ở đây thi sĩ có hoàn toàn tự do để viết (nói ) ra rằng nụ tầm xuân nở ra xanh biếc. Phải có một thứ Nụ Tầm Xuân nở ra xanh biếc
Lịch sử còn đó, Thanh Đô Vương Trịnh Tráng và Nội tán Lộc Khê Hầu Đào Duy Từ đã đi vào lịch sử, chuyện chiêu dụ và khước từ cũng đã rõ ràng nhưng câu chuyện văn chương thì vẫn còn là những ẩn khuất. lấy gì làm bằng chứng rằng hai bậc vương hầu Trịnh-Đào đã đối đáp với nhau bằng những câu ca dao như thế. Văn khố nào lưu giữ bút tích của người xưa ? Chắc là khó vì xét cho cùng thì đó là những bí mật quân sự. Khó tìm thấy câu chuyện văn chương này trong những thư tịch khả tín nhưng giai thoại thì vẫn đồn đãi, lưu truyền trong dân gian. Không có lửa sao có khói hay là chúng ta dễ dãi một chút, chấp nhận câu chuyện qua lời truyền tụng của nhân gian. Tư-mã Thiên, đệ nhất sử gia Trung quốc đã không tìm tài liệu từ những lời nói lưu truyền trong dân gian đó sao ! Và rồi nếu câu chuyện văn chương có thật thì hoa tầm xuân nở ra xanh biếc cũng có thật. Phần khẳng định này phải nhờ đến những nhà nghiên cứu văn học và những nhà thực vật hoc
Sách Và tài liệu của Giáo sư Phạm Hoàng Hộ cũng như Võ Văn Chi và Lê Khả Kế chỉ cho thấy Tầm Xuân thuộc họ nhà Hồng (Rosaceae) với các loài sau: Rosa tunquinensis (Tầm Xuân Bắc hay còn gọi là Quầng quầng), Rosa cymosa (Tầm xuân-hồng choắt-hồng roi), Rosa multiflora (Tầm xuân đa hoa). Tự điển của Nguyễn Đình Hoà dịch chữ Tầm Xuân sang tiếng Anh là dogrose: hồng chó hay hồng cẩu, thật không thanh lịch lãng mạn gì hết vì tất cả các loài hoa hồng này chỉ là những loài hoa mà cành cây đầy gai góc và màu hoa thì từ trắng đến màu hường nhạt không có loài nào nở ra xanh biếc.
Vậy tai sao còn có một nhà thơ vẫn ngâm nga:
Chạm vào một nhánh Tầm Xuân,
Vẫn xanh biếc nụ, vẫn ngần ấy hương.
" vẫn xanh biếc nụ, vẫn ngần ấy hương" xem ra thì thi sĩ đã quen thuộc với hoa Tầm xuân lắm và hy vọng rằng lần này thi nhân nhắc đến tên tầm xuân với màu xanh biếc không phải là một sự mô tả theo lối ước lệ vì tác giả câu thơ đã từng quen nhìn tầm xuân nên thấy "vẫn" xanh biếc nụ và đã từng quen thuộc với mùi hương hoa nên cũng chỉ ngửi thấy "ngần ấy hương". Và như vậy thì phải có một loại hoa tầm xuân có màu xanh biếc.
Theo công trình nghiên cứu của Nguyễn Xuân Đức thì có một loại hoa họ đậu được phân phối nhiều ở duyên hải miền Trung Việt nam có tên là Tầm Xuân hay còn gọi là hoa Đâu biếc có màu xanh tím.
Theo những nghiên cứu của Nguyễn Xuân Đức thì hoa Tầm Xuân có nhiều ở duyên hải miền trung Việt nam từ Thanh hoá Nghệ an đến Bình Thuận. Hoa thuộc họ đậu sắc màu xanh tím nên còn có tên là hoa đậu biếc.
Theo nhà thực vật học, giáo sư Nguyễn Thiện Tích ở Đai Học Khoa Học đường Saigon [nay là Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên] thì giống hoa này có chung một họ mà tên khoa học là Clitoria .  Cái tên thật dễ gợi đến phần nhạy cảm nhật trong cái "vưu vật tôn nghiêm" của cơ thể phụ nữ: "Clitoris". Thuộc dòng ho Clitoria này có những chi mariana, blue pea, vine, fragan, macrophylla, alba, ... Có lẽ ví lý do thỗ nhưỡng, khí hậu mà loài hoa chỉ xuất hiện ở duyên hải miền trung Việtnam. Có lẽ vùng Thanh hoá Nghệ an, miền đất tổ của Thanh Đô Vương Trịnh Tráng không hiếm loài hoa này và Thanh Đô Vương đã có dịp hội kiến loài hoa mang nhiều đặc tính lãng mạn, hoa Tầm Xuân
Tự điển Việt Anh của Nguyễn Đình Hoà dịch tên Tầm Xuân từ tiếng Việt sang tiếng Anh là dogrose. Cái tên dễ làm thất vọng những ai có tâm hồn lãng mạn vì nó đã làm mất đi tất cả những thi vị của tên gọi Tầm Xuân
Nhưng ngoài câu ca dao trên còn vài câu thơ như là :
Dáng tầm xuân uốn trong tranh tố nữ
Ôi tiên nương nàng lại ngự nơi đây,
Mắt ngời châu rung ánh sáng nghê thường,  [ Bích Khê- Bức Tranh Tố Nữ].
Loài hoa hồng thì  chắc là không thể khêu gợi, uốn éo như  lời thơ của Bích Khê . Có lẽ Bích Khê, thi sĩ của thi sĩ sinh trưởng trên vùng đất của sông Thu bồn, núi Thiên ấn có dịp ngắm nhìn những đoá Tầm Xuân thuộc họ đậu lãng mạn Clitoria mariana hay Clitoria ternatea này chăng ?


Xem như thế thì có hai nhóm hoa Tầm Xuân: nhóm thứ nhất thuộc loại nhà hồng với Rosa cymosa, Rosa multiflora, Rosa tunquinensis và nhóm thứ hai thuộc họ đậu như: Clitoria mariana, Clitoria ternatea, ... Không biết nhạc sĩ Xuân Tiên đã dề cập đến loài hoa Tầm Xuân nào khi soạn "Khúc Ca Ân Tình" ..."một ngày tìm về phương Bắc, hái hoa Tầm Xuân trao nàng..."
Hoa cỏ thì đã có từ bao nhiêu triệu năm trước khi loài người xuất hiện trên hành tinh này, xét cho cùng thì cũng chỉ là những thứ hữu thể vô thường. Có thể chúng ta đã chiêm ngưỡng với nét đẹp tưởng tượng qua mấy ca dao trước khi thực chứng căn cước của loài hoa của Hoa Tầm Xuân. Nét đẹp trong huyễn tưởng bao giờ cũng lãng mạn và mỹ miều hơn trong thực tế và nhắc nhở nhiều đến những hoài niệm ấu thơ.
Nụ Tầm Xuân rộn hương ngày cũ,
Hoa bưởi thơm trắng tụ vườn xưa.
Để trời đừng nắng đừng mưa,
Chỉ hiu hiu gió cho vừa nhớ thương
Về Đầu Trang Go down
Trăng



Tổng số bài gửi : 1841
Registration date : 23/04/2014

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Sun 08 Sep 2019, 17:50

SG thì có nụ tầm xuân này thôi huynh tỷ ui..

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Nu-tam-xuan-xanh-biec-don-tet-sang
Về Đầu Trang Go down
Phương Nguyên

Phương Nguyên

Tổng số bài gửi : 4760
Registration date : 23/03/2013

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Sun 08 Sep 2019, 23:47

Trăng đã viết:
SG thì có nụ tầm xuân này thôi huynh tỷ ui..

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Nu-tam-xuan-xanh-biec-don-tet-sang

Tầm xuân này ngừi ta nhuộm đủ màu lun. Có cả màu xanh biếc nữa :mim:
Về Đầu Trang Go down
Trà Mi

Trà Mi

Tổng số bài gửi : 7086
Registration date : 01/04/2011

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Mon 09 Sep 2019, 07:13

Đôi điều cảm nhận về bài ca dao “Trèo lên cây bưởi hái hoa”

Thần thoại Hy Lạp kể cho chúng ta về vị thần tình yêu Eros với đôi cánh thiên thần và hai túi đựng mũi tên. Chàng ban phát tình yêu cho nhân loại bằng cách bắn các mũi tên vào trái tim của mỗi người. Nếu người nào bị "trúng thương" bởi mũi tên chàng rút từ túi bên phải thì sẽ có được tình yêu hoàn hảo, ngọt ngào. Còn nếu người nào không may bị "trúng thương" bỡi mũi tên chàng rút ra từ túi bên trái thì sẽ gặp sự đau khổ trong tình yêu. Có lẽ, vì thế tình yêu không chỉ có lãng mạn, ngọt ngào mà còn có cả những “trái đắng” xót xa. Từ thực tế đó, người nghệ sỹ dân gian xưa đã thốt lên câu hát:

- Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em đã có chồng anh tiếc lắm thay
- Ba đồng một mớ trầu cay
Sao anh chẳng hỏi những ngày còn không
Bây giờ em đã có chồng
Như chim vào lồng như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra?


Rất nhẹ nhàng, tinh tế nhưng cũng thật nặng trĩu tâm sự nuối tiếc xót xa. Bài ca dao với năm cặp lục bát ngắn gọn, nhưng lại là một câu chuyện dài về một tình yêu dang dở, với những nỗi khổ đau, nuối tiếc trong tình cảnh éo le của những con người trong cuộc.

Nhân vật trữ tình xuất hiện trong bài ca dao là chàng trai và cô gái. Bài ca dao là tình cảnh và tâm trạng thực tại, có lẽ là kết quả của một "tiền giả định" mà tác giả dân gian không muốn nói đến trong bài ca dao. Ở đây, có thể có ba giả thiết về “tiền giả định” đó. Có thể là chàng trai và cô gái yêu nhau nhưng không lấy được nhau; cũng có thể là chàng trai thầm yêu cô gái nhưng chưa có dịp thổ lộ thì cô gái đã đi lấy chồng; và cũng có thể chàng trai và cô gái gặp nhau, mến nhau nhưng đã muộn màng. Dù hiểu theo cách nào thì bài ca dao cũng có cái lý riêng của nó nhưng phù hợp nhất có lẽ là giả thiết thứ nhất. Chàng trai và cô gái yêu nhau nhưng vì một lý do nào đó mà họ không lấy được nhau, cô gái phải đi lấy chồng.

Bài ca dao như là một sự tương ngộ của những "người xưa" và "tình xưa" trong sự buồn đau, nối tiếc muộn màng.

Bốn câu đầu là lời của chàng trai:

Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em đã có chồng anh tiếc lắm thay


Đọc bốn câu ca dao trên ta nghe vang vọng đâu đây cái âm hưởng của những câu ca dao:

...Anh đến tìm hoa thì hoa đã nở
Anh đến bến đò đò đã sang sông
Anh đến tìm em thì em đã có chồng...


Cũng là "hoa" đã nở, cũng là "em" đã lấy chồng, cũng là chỉ còn lại mình "anh" bơ vơ trong nỗi cô đơn tuyệt vọng. Nhưng tâm trạng của chàng trai trong ba câu ca dao này là một tâm trạng cụ thể, xác định về một sự gặp gỡ muộn màng. Còn tâm trạng chàng trai trong bài ca dao của chúng ta thì lại là tâm trạng của một người đã yêu và được yêu nhưng phải xót xa nhìn cảnh "người yêu đi lấy chồng". Vì thế tâm trạng ấy càng đau khổ và xót xa hơn.

Những câu thơ đọc lên ta cảm giác có cái gì đó rất vô lý. Tại sao lại trèo lên cây bưởi mà hái hoa? rồi lại bước một cách dễ dàng xuống vườn cà? giữa vườn cà lại có nụ tầm xuân? Và nghịch lý hơn nữa là nụ tầm xuân lại có màu xanh biếc!

Nhưng cái hay, cái độc đáo của bài ca dao là ở chỗ đó. Từ cái tưởng chừng như vô lý nhưng lại trở nên rất hợp lý. Nó vô lý bởi lẽ tự nhiên nhưng lại hợp lý với lòng người. Dường như cái hành động "trèo lên", "bước xuống" ấy là hành động của vô thức, thể hiện tâm trạng rối bời của chàng trai. Và cái sắc màu "xanh biếc" ấy không còn là sắc màu thật nữa mà đó là sắc màu của ảo giác, sắc màu của tâm trạng. Nó không còn là sắc hồng thắm thiết của những tâm trạng đang yêu, mà giờ đây tất cả như đã biến sắc đổi hình.

Cách gieo vần trắc ("iếc" - biếc/tiếc) như xoáy sâu vào sự nối tiếc muộn màng của chàng trai, và sự đau khổ đến tột cùng.

Nếu như bốn câu đầu là lời của chàng trai, là tâm trạng rối bời, nối tiếc thì bốn câu cuối là lời của cô gái với sự trách móc về sự chậm trễ và thiếu chủ động của chàng trai.

"Ba đồng một mớ trầu cay
Sao anh chẳng hỏi những ngày còn không"


Cách sử biện pháp đối lập các cụm từ "ba đồng", "một mớ"rất độc đáo. “Ba đồng” thì đã rõ, nhưng còn “một mớ” là bao nhiêu thì không xác định, chỉ biết rằng đó là một số lượng rất nhiều. Thông qua sự đối lập ấy, tác giả cho ta thấy giá trầu không càng rẻ thì lỗi của chàng trai càng lớn. Tuy nhiên, sự tinh tế của câu ca dao không phải là nói chuyện trầu mà là chuyện chàng trai nghèo, không đủ bản lĩnh để hỏi cưới nàng về làm vợ, khi mà người con gái không tự quyết được hôn nhân của mình.

Thông thường ca dao khi nói đến sự đau khổ trong tình yêu, thì nói đến sự phụ tình bạc ngĩa.

"Trách người quân tử bạc tình
Chơi hoa rồi lại bẻ cành bán rao"


Hay:
                   
"Anh tưởng giếng nước sâu
Anh nối sợi gầu dài
Ai ngờ giếng cạn
Anh tiếc hoài sợi dây"


Và có khi là:              

"Tiếc công anh xe chỉ uốn cần
Bởi chưng biển động con cá lồng ra khơi"


Nhưng không hề có chuyện phụ tình trong bài ca dao này. Bởi vậy ta càng quý trọng biết bao nhiêu những tình yêu thủy chung, son sắt. Như vậy mặc dù không lấy được nhau, nhưng trái tim họ thấu hiểu và cảm thông cho nhau.

Hai hình ảnh so sánh: Như chim vào lồng; như cá cắn câu được sử dụng vừa lặp lại, vừa đảo ngược như nhấn mạnh sự tù túng, bế tắc không thể thay đổi được nữa. Sự thực hiện tại là cô gái đã có chồng và cô phải làm trọn cái bổn phận làm vợ, làm mẹ của mình.

Câu hỏi: “Cá cắn câu biết đâu mà gỡ/ Chim vào lồng biết thuở nào ra?" thốt lên như một sự phản kháng, bất lực vì đã bị ràng buộc trong nghĩa vụ với gia đình. Phải chăng đó cũng là sự hy sinh thầm lặng của cô gái ? Về phương diện này, bài ca dao thể hiện được một  khát vọng mãnh liệt về tình yêu chân chính. Đó cũng là lời tố cáo mãnh liệt những ràng buộc khắt khe của chế độ phong kiến.

Từ tâm trạng rối bời, nối tiếc của chàng trai và sự khổ đau trước thực tại trái ngang của cô gái. Bài ca dao kết thúc bằng một câu hỏi bỏ ngỏ, dở dang như chính cuộc tình của chàng trai và cô gái vậy.

Bài ca dao kết thúc với biết bao dư vị xốn xang. Tôi thiết nghĩ: Giá như tất cả những mũi tên của thần Eros chỉ nằm ở túi bên phải và giá như tất cả mọi người trên thế gian này đều được “trúng thương” bởi mũi tên của thần Eros và có được một tình yêu ngọt ngào và hạnh phúc. Nhưng dường như cuộc sống là vậy: Có đau khổ mới có hạnh phúc, có xót xa nuối tiếc ta mới quý trọng hơn những điều ta có hôm nay.

(Nguồn: MaxReading)
Về Đầu Trang Go down
buixuanphuong09

buixuanphuong09

Tổng số bài gửi : 37023
Age : 85
Registration date : 28/02/2012

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Mon 09 Sep 2019, 09:10

MỘT CHÚT PHIẾM ĐÀM
* Bài sưu tầm của Phương Nguyên tôi thấy có những điều không thuyết phục :
+ Chuyện tình yêu đôi lứa trong dân gian truyền tụng là chuyện chung nó mới có sức sống lâu dài thế; nếu là chuyện của chúa Trịnh và Đào Duy Từ thì nó sẽ nhanh chóng tan vào gió bụi thời gian.
+ Cây mà tg Phan Bảo Thư nêu chỉ có hai tên chính xác : Cây Đậu biếc Clitoria ternatea và Đậu biếc tím Clitoria mariana, còn các từ blue pea, vine, fragan, macrophylla, alba, ... thì không có. Chi Đậu biếc Clitoria có rất nhiều loài, nhưng chỉ có hai loài này là màu xanh và xanh tím. Hai cây này cũng chỉ có tên Đậu biếc và Đậu biếc tím, chưa tìm được chỗ nào nó mang tên Tâm xuân.
* Các bài do Trà Mi sưu tầm tôi thấy có nhiều sự thuyết phục hơn.  
Theo ý tôi cây Tầm Xuân Bắc Rosa tunquinensis có hoa màu trắng mộc mạc, dân dã, cái màu hoa trắng tinh khiết khi còn ở trên cây lúc mới hé nụ đẹp biết bao! Nhưng khi đã nở ra, về tay người hái thì nó biến màu, dù là màu xanh, màu hồng lộng lẫy …
Về Đầu Trang Go down
Trà Mi

Trà Mi

Tổng số bài gửi : 7086
Registration date : 01/04/2011

Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13Mon 09 Sep 2019, 09:42

buixuanphuong09 đã viết:
MỘT CHÚT PHIẾM ĐÀM
* Bài sưu tầm của Phương Nguyên tôi thấy có những điều không thuyết phục :
+ Chuyện tình yêu đôi lứa trong dân gian truyền tụng là chuyện chung nó mới có sức sống lâu dài thế; nếu là chuyện của chúa Trịnh và Đào Duy Từ thì nó sẽ nhanh chóng tan vào gió bụi thời gian.
+ Cây mà tg Phan Bảo Thư nêu chỉ có hai tên chính xác : Cây Đậu biếc Clitoria ternatea và Đậu biếc tím Clitoria mariana, còn các từ blue pea, vine, fragan, macrophylla, alba, ... thì không có. Chi Đậu biếc Clitoria có rất nhiều loài, nhưng chỉ có hai loài này là màu xanh và xanh tím. Hai cây này cũng chỉ có tên Đậu biếc và Đậu biếc tím, chưa tìm được chỗ nào nó mang tên Tâm xuân.
* Các bài do Trà Mi sưu tầm tôi thấy có nhiều sự thuyết phục hơn.  
Theo ý tôi cây Tầm Xuân Bắc Rosa tunquinensis có hoa màu trắng mộc mạc, dân dã, cái màu hoa trắng tinh khiết khi còn ở trên cây lúc mới hé nụ đẹp biết bao! Nhưng khi đã nở ra, về tay người hái thì nó biến màu, dù là màu xanh, màu hồng lộng lẫy …

Wikipedia không có ghi đủ các loại clitoria (hay ghi ở tên khác) bác ui!

vine nghĩa là dây leo, còn blue pea chính là đậu biếc (clitoria ternatea)



Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Clitor10

Clitoria ternatea


Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Clitor11

Clitoria mariana


Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Clitor16

Clitoria macrophylla


Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Clitor15

Clitoria fragans (sweet scented pigeon wings)


Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Clitor14

Clitoria ternatea alba (Butterfly pea)


Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Tam-xu10

Tầm xuân Bắc
Về Đầu Trang Go down
Sponsored content




Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? Empty
Bài gửiTiêu đề: Re: Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?   Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ? I_icon13

Về Đầu Trang Go down
 
Ca dao , tục ngữ : Đúng ? , Sai ? Có lý hay vô lý ?
Xem chủ đề cũ hơn Xem chủ đề mới hơn Về Đầu Trang 
Trang 1 trong tổng số 2 trangChuyển đến trang : 1, 2  Next

Permissions in this forum:Bạn không có quyền trả lời bài viết
daovien.net :: KIẾN THỨC và CUỘC SỐNG :: Thành ngữ điển tích-