VƯỜN CÂY ĐV II

   
BXP
 
Sưu tập
 
Sữa lá bàng, Mớp, Mò cua nước - Alstonia spathulatam, chi Alstonia, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Cây gỗ lớn có cành mọc vòng. Lá mọc vòng 3-6, hình trái xoan ngược hay dạng bay, tròn ở chóp hay hơi hình tim, thon hẹp thành góc ở gốc, hơi bóng ở mặt trên, nhạt màu ở mặt dưới, có mép cong xuống dưới, dài 5-10cm, rộng 2,5-4cm. Hoa trắng thành xim dạng tán gần ở ngọn. Quả có 2 quả đại dài, mọc đứng, hai rẻ ra, dài 10-20cm, rộng 2,5-3cm. Hạt nhiều, màu nâu sậm, thuôn, dài 5,5cm, rộng 2mm, ở hai đầu có lông hung.
Hoa và quả tháng 5-9.
Nơi mọc: Loài của Nam Việt Nam, Malaixia. Cây mọc ở rừng ven suối miền Nam nước ta từ Đồng Nai, Sông Bé đến Kiên Giang.
Công dụng: Cây có cùng công dụng như cây Sữa. Gỗ mềm nhẹ, trước đây thường được sử dụng làm mũ, nón, nút chai, phao…

1.348- SỮA  LÁ HẸP
 

SỮA  LÁ HẸP
 
Lá bầu dục, mọc vòng, gốc hẹp
Hoa thành xim dạng tán, trắng mầu
Quả hai đại rẻ ra, khía dọc
Xử dụng thì các loài Sữa như nhau.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Sữa lá hẹp, Mớp lá hẹp, Cây lấc - Alstonia angustifolia, chi Alstonia, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Cây gỗ cao tới 20m, có nhựa mủ trắng. Lá mọc vòng 3-4, hình thon ngược, bầu dục, nhọn đột ngột và tù ở chóp, thon hẹp thành góc ở gốc, có mép cong về phía dưới, dai, dài 7-8cm, rộng 1,5-3,5cm. Hoa trắng, thành xim dạng tán, không cuống. Quả gồm 2 đại mọc đứng, hơi rẻ ra, khía dọc, dài 18-20cm, rộng 4cm. Hạt thuôn, dài 1cm, rộng 2,5mm, tròn ở hai đầu, mang lông dài.
Nơi mọc: Loài của Trung Việt Nam, Campuchia và Malaixia. Mọc trong rừng ở độ cao 600-1700m như ở Hòn Vọng phu (Khánh Hoà) và Phan Rang (Ninh Thuận).
Công dụng: Rễ và lá dùng sắc uống làm thuốc trị bệnh đường hô hấp

1.349- SỮA  LÁ TO

 
  
SỮA  LÁ TO
 
Lá xếp vòng 3, phiến thon, góc nhọn
Hoa xim dạng tán, quả đại dài
Từ Phú Quốc (Kiên Giang), đến Phi Líp, Ma Lai
Vỏ làm thuốc bổ, điều kinh, hạ nhiệt.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Sữa lá to, Mớp lá to - Alstonia macrophylla, chi Alstonia, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Cây gỗ cao đến 40m; thân to 15cm, mủ trắng. Lá xếp vòng 3; phiến thon, to, dài đến 30cm, góc thon nhọn, gân phụ nhiều. Xim ở ngọn nhánh, dạng tán. Quả đại từng cặp, dài 30cm; hột dẹp dài 6mm; lông mào hung, dài 7mm.
Hoa tháng 6-10, quả tháng 12.
Nơi mọc: Loài của Nam Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Philippin, Tân Ghinê, Calimantan. Cây mọc ở ven rừng đảo Phú Quốc (Kiên Giang).
Công dụng: Người ta cũng sử dụng như vỏ Sữa làm thuốc bổ, hạ nhiệt và điều kinh.

1.350- DÂY DANG
 
 
http://img.blog.zdn.vn/13439924.jpg" border="0" alt=""/>

Canh chua nấu lá giang
DÂY DANG
 
Tên em người gọi Dây dang
Là loài đặc hữu Việt Nam ưa dùng
Canh chua mà nấu lá Dang
Một lần được nếm ...thiếp chàng nên duyên.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Dây dang - Aganonerion polymorphum, chi Aganonerion, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Dây leo dài 1,5-4m, nhẵn, có ít nhựa mủ trắng. Lá có phiến mỏng, hình trái xoan ngọn giáo, chóp nhọn sắc, gốc hình tim hoặc tù ở gốc, mặt trên có màu sáng hơn, dài 3,5-10cm, rộng 2-5cm. Hoa đỏ hoặc trắng, xếp 2-5 cái một thành chùm xim ở ngọn. Quả gồm hai quả đại hình dải, thẳng hay cong, rẽ đôi, màu đen đen, khía rãnh dọc. Hạt dài 3-4mm, màu nâu, thuôn, có mào lông mềm màu hung.
Nơi mọc: Loài đặc hữu của Việt Nam, mọc hoang ở ven rừng vùng núi trong các quần hệ thứ sinh, đồi cây bụi các tỉnh miền Trung và vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thường được thu hái làm rau, nấu canh chua.
Công dụng: Dây dang có vị chua, tính mát, được xem như có tác dụng giải nhiệt, giải khát. Thường dùng nấu canh chua ăn mát; có thể giã nát, lấy nước uống.
Có nơi dùng Dây dang phối hợp với lá khoai lang giã vắt lấy nước uống chữa ngộ độc sắn mì.

1.351- CHÈ LÔNG
    
CHÈ LÔNG
 
Hoa thơm dùng để ướp trà
Vị ngọt, tính mát, lá, hoa đều dùng
Bụi bờ cây dại mọc hoang
Làm rau, nấu nước uống càng tiêu cơm.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Chè lông, Chè bông, Chè rừng, Chè đỏ ngọn - Aganosma acuminata, chi Aganosma, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Cây ra hoa tháng 3-7, có quả tháng 11-1.
Công dụng: Vị ngọt, tính mát. Lá non được dùng làm rau ăn ở Campuchia. Hoa thơm dùng để ướp trà. Lá hoa và quả đều dùng sắc nước uống hoặc nấu như trà uống bổ, lợi tiêu hoá và lợi tiểu.

1.352- DỪA CẠN
     
DỪA CẠN
 
Nào ai biết trong em: Dừa cạn
Lại là kho thuốc quí tuyệt vời
Vinblastine cứu bao người
Thoát vòng nguy hiểm sống đời an vui.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Dừa cạn - Cantharanthus roseus, chi Cantharanthus
 
Mùa hoa tháng 6-9.
Nơi mọc: Cây của châu Mỹ nhiệt đới được truyền vào nước ta, mọc tự nhiên, sinh trưởng tốt ở các bãi cát ven biển, phát triển cả vào mùa hè. Thường được trồng làm cảnh.
Công dụng: Vị hơi đắng, tính mát, có độc. Tại Việt Nam, cây được trồng làm cảnh, hoặc làm thuốc trị cao huyết áp, tiểu đường, sốt rét, bệnh máu trắng, thông tiểu. Năm 1958, Beer và Robert Noble đã tinh chế được chất vinblastine từ cây dừa cạn là một chất vô cùng công hiệu trong điều trị ung thư máu. Hiện nay, vinblastine được sử dụng trong lâm sàng để điều trị bệnh Hodgkin giai đoạn III và IV, ung thư lympho. Nó cũng được sử dụng điều trị các ung thư bàng quang, ung thư da, ung thư thận, ung thư tuyến, ung thư vú, ung thư tinh hoàn. Bước ngoặt điều trị ung thư tuy còn nhiều bất cập nhưng đã đi sang một trang mới nhiều thành công hơn và cây dừa cạn đã có vai trò trong sứ mệnh “cứu giúp” loài người.

1.353- MƯỚP SÁT
   
MƯỚP SÁT
 
Cây gỗ nhỏ, không lông, mủ trắng
Lá phiến thon, hoa trắng, tâm hồng
Quả hạch từng đôi, quê Quảng Trị - Kiên Giang
Cây có độc nhưng nhiều tác dụng.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Mướp sát - Cerbera manghas, chi Cerbera, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Cây gỗ nhỏ, không lông, có mủ trắng. Lá có phiến thon, dài 20-30cm, bóng; gân phụ mảnh, nhiều, cuống dài. Cụm hoa ở ngọn nhánh; hoa rộng 4-5cm, màu trắng, tâm hồng hay vàng cam; nhị 5, không thò. Quả hạch từng cặp, hình bầu dục nhọn nhọn, dài 2,5-5cm, màu đỏ.
Ra hoa tháng 3-5, có quả tháng 6-8  
Nơi mọc: Ở nước ta, cây mọc ở Ninh Bình, và nhiều nơi vùng bờ biển từ Quảng Trị tới Kiên Giang nhưng tương đối hiếm. Thường được trồng ven đường, vườn hoa lấy bóng mát, làm cảnh và trồng ở bờ biển để chắn sóng.
Công dụng: Quả, cành, lá đều có độc; hạt gây mê và cũng rất độc. Mủ không độc.
Hạt và cây dùng để duốc cá. Dầu hạt dùng để thắp đèn, bôi lên chỗ ngứa hoặc bôi lên tóc trừ chấy. Nhựa mủ gây nôn và tẩy; cũng dùng chữa táo bón, chữa bệnh ngoài da, vết cắn, vết đứt và các vết thương khác. Vỏ thân và lá cũng dùng gây nôn tẩy. Ngày nay, người ta dùng các glucosid chiết từ hạt để chữa bệnh suy tim.

1.354- DÂY CAO SU HỒNG

những trái non

hạt.

Trái...

Lá non
DÂY CAO SU HỒNG
 
Bụi leo quấn, thân to, mủ trắng
Phiến lá không lông, hoa nhỏ, phớt hồng
Quả đại, choãi ra, hạt có mào lông
Lá nấu canh chua, vị ngon, giải nhiệt.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Dây cao su hồng, Dây lá dang - Ecdysanthera rosea, chi Ecdysanthera, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Hoa tháng 4-7, quả tháng 8-12.
Nơi mọc: Cây mọc ở chỗ ấm và nắng trong rừng thưa trên các đồi cây bụi, dọc theo các sông và suối ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Thái, Hà Tây, Hoà Bình, Ninh Bình... tới Lâm Đồng.
Công dụng: Có tác dụng giải nhiệt, giải khát.Lá non ăn được, có vị chua. Ở Hải Nam (Trung Quốc) rễ và lá dùng trị dao chém thương tích, phong thấp nhức xương, mụn nhọt sưng đau, ăn không tiêu đầy trướng. Ở Vân Nam, người ta dùng lá trị chứng kinh phong của trẻ em.

1.355- MỨC HOA TRẮNG
      
MỨC HOA TRẮNG
 
Cây gỗ lớn, trông như Lòng mức
Lá trái xoan, mọc đối, phiến nguyên
Cụm hoa xim, mầu trắng, rất thơm
Hạt bổ thận, rễ, lá, vỏ thân trị bệnh.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Mức hoa trắng, Thừng mực - Holarrhena pubescens, chi Holarrhena, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Cây gỗ lớn cao tới 10-12m, trông giống Lòng mức. Nhánh non có lông. Lá mọc đối, hầu như không cuống, nguyên hình bầu dục hay trái xoan, dài 10-27cm, rộng 6-12cm, với 18-20 cặp gân phụ, có lông ở mặt dưới. Cụm hoa xim dạng ngù ở nách lá hay ở ngọn các nhánh. Hoa trắng, rất thơm. Quả đại 2, dài 15-30cm, rộng 5-7mm. Hạt rất nhiều, dài 10-20mm, rộng 2-2,5mm, mào có lông dài 4-4,5mm.  
Nơi mọc: Ở nước ta, cây mọc hoang ven các triền núi, trong các savan cây gỗ ở nhiều nơi từ Lạng Sơn, Hà Bắc, Vĩnh Phú, Hoà Bình tới các tỉnh miền Trung và đến tận An Giang.
Công dụng: Hạt bổ thận; lá và rễ cầm ỉa chảy; vỏ thân có vị chát, có tác dụng trừ lỵ, trừ giun, lợi tiêu hoá, hạ sốt và tăng trương lực. Vỏ thân và các bộ phận khác được dùng trị lỵ amip; vỏ cũng được dùng trị sốt, ỉa chảy, viêm gan. Vỏ và lá dùng nấu nước tắm ghẻ; có thể dùng vỏ rễ giã giập ngâm rượu cùng với vỏ rễ cây Hoè dùng bôi.

1.356- MỨC HOA TRẮNG NHỎ
http://plants.usda.gov/gallery/standard/hopu7_001_shp.jpg" border="0" alt=""/>


MỨC HOA TRẮNG NHỎ
 
Cây dưới bụi, lá xoan, bầu dục
Hoa xim ngù, dày đặc, không lông
Mùi hoa nhài. Hai quả đại song song
Cây mọc hoang từ Đồng Nai - Quảng Trị.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Mức hoa trắng nhỏ - Holarrhena curtisii, chi Holarrhena, phân họ Apocynoideae - Trúc đào, họ Apocynaceae - La bố ma, Bộ Long đởm Gentianales.
 
Mô tả: Cây dưới bụi nhỏ, cao 1,50-2m, có thân cứng ít phân nhánh. Lá xoan, bầu dục, hầu như không cuống, dài 3-12cm, rộng 1,5-6cm, tròn ở hai đầu, có mép gập xuống phía dưới, có lông lún phún ở mặt dưới. Hoa trắng, có mùi hoa nhài, thành xim gần ở ngọn, dạng ngù, dầy đặc, không lông phún. Quả có 2 đại, song song với nhau, thon hẹp ở đầu, dẹp ở gốc, dài 15-28cm, rộng 4-5mm, có vỏ quả đen, khía dọc. Hạt nhiều, dài 9mm, rộng 2-5mm, thuôn, tròn ở hai đầu, màu nâu; chùm lông màu hung, dài 3,5-5mm.
Hoa tháng 3-8, quả tháng 3-12.
Nơi mọc: Ở nước ta, chỉ gặp ở các đồi hoang và rừng thưa ở Quảng Trị qua Kon Tum tới Bà Rịa, Ðồng Nai.
Công dụng: Vỏ và rễ dùng trị lỵ như Mức hoa trắng. Ở Lào, trâu không ăn lá loài cây này vì có độc, ngay cả các chồi non cũng vậy. Ở Campuchia, lá được dùng trong Y học dân gian để trị rối loạn về tuần hoàn.